کرب و بلا: واژه حسینیه با کارکرد ویژه آن یعنی برگزاری مراسم عزاداری در رثای شهادت سیدالشهدا (ع) سابقه‌ای به قدمت تاریخ حضور شیعیان و برافراشته شدن پرچم شیعه در گوشه و کنار جهان دارد.
شاید تصور عمومی بر آن باشد که کشورهای اسلامی شرق آسیا نظیر ایران و عراق و لبنان و ... نخستین بسترهای برپایی اماکنی تحت عنوان حسینیه بوده‌اند اما با توجه به اینکه بنای مکانی که هویت آن بر مبنای سوگواری شهادت حسین بن علی (ع) بوده، در نقاط مختلف جهان عناوین مختلفی داشته است، می‌توان ردپای ابنیه‌ای با کارکرد حسینیه را در کشورهای دورافتاده اسلامی مشاهده کرد ک پیش از کشورهای اسلامی مشرق زمین، علم برگزاری این‌گونه مراسم را برپا نموده‌اند.
با نگاهی به تاریخ و جنبش‌های شیعی در مراکش و مظاهر آن، قدیمی‌ترین ذکر این کلمه یا اصطلاح، در اندلس یا اسپانیای امروزی بوده است.
«عبد اللطیف سعدانی» در مقاله‌ای با عنوان «حرکات التشیع فی المغرب ومظاهره» به تشریح تاریخ رسوخ تشیع در مغرب زمین پرداخته است و در بخشی از مقاله خود نگاهی داشته به گزارش «ابن‌خطیب ابوعبدالله محمد بن عبدالله سلمانی» ادیب، مورخ و فقیه مالکی اندلسی و از متفکرین قرن هشتم هجری در برگزاری آئین‌های عزاداری توسط مسلمانان اندلس که نشان می‌دهد عزاداری برای امام حسین (ع) و برپایی آداب حزن و اندوه برای آن حضرت، از قدیم‌الایام مورد توجه مسلمانان اندلس بوده و تا قرن هشتم هجری در این کشور دورافتاده اسلامی باقی بوده است.
ابن خطیب با به کار بردن واژه «حسینیه» به عنوان محلی برای سوگواری مسلمانان چنین می‌نویسد: «غم و اندوه برای امام حسین (ع) همچنان پابرجاست و تشییع جنازه‌های نمادین در کشورها برپا می‌شود، مردم به ویژه در شرق اندلس، شب عاشورا جمع می‌شوند و مجلس ماتم می‌گیرند. پس طبق آنچه که بزرگان ما از اهل شرق گفته‌اند مراسم عزاداری و ماتم‌سرایی را اجرا می‌کنند. لباس عزا می‌پوشند، قاریان خوش‌صدا می‌خوانند، عود می‌افروزند و مرثیه‌های نیکو می‌سرایند.»
همچنین وجود نوحه‌ها و مراثی قدیمی در رثای شهادت حسین بن علی (ع) حکایت از رسوخ عقاید شیعه در برخی طبقات مردم اندلس و مغرب عربی و دلبستگی شدید آنان به حضرت سیدالشهدا (ع) و برپایی مجالس عزاداری برای نواده گرامی پیامبر دارد که نمونه این مرثیه‌ها در برخی آثار این خطیب نیز آمده و سعدانی نیز در مقاله خود به آنها اشاره داشته است.
