اختصاصی کرب و بلا: پرداختن به موضوع عاشورا از منظر نگاه هنرمندانی که به گونه‌ای دیگر می‌بینند و به گونه‌ای متفاوت عناصر زمین و آسمان و اتفاقات پیرامونشان را می‌نگرند، بیانی نو از این واقعه تاریخی برای خواننده به همراه خواهد داشت و تصویری جدید از کارزار عاشورا برای مخاطب به تصویر می‌کشد؛ مانند آنچه «سید مرتضی آوینی» نویسنده و مستندساز دهه 60 در کتاب فتح خون نگاشته و روایت‌هایی خواندنی از کربلا و عاشورا بیان کرده است.
درباره‌ی کتاب
کتاب فتح خون کتاب هشتم از مجموعه آثار شهید سید مرتضی آوینی است که در 10 فصل تدوین شده و به اتفاقات بعد از شهادت امام حسن (ع) و حرکت امام حسین (ع) از مدینه اختصاص یافته است.
نویسنده در این کتاب ماجرای عاشورا را در دو پاره شرح می‌دهد. در پاره اول ماجرای عاشورا از ماه رجب سال 60 تا ماه محرم سال 61 به صورت مختصر توصیف شده که هدف از بیان وقایع عاشورا در این بخش نگاهی به شخصیت‌های واقعی کربلا است. راوی در دومین بخش کتاب به تحلیل و واکاوی معنوی این ماجرا پرداخته که به نوعی نمایانگر طرز فکر نویسنده است که با دید عارفانه به واقعی و کربلا نگاه می‌کند.
آوینی نوشتن کتاب را از سال 1366 آغاز و تا فصل ششم و نهم کتاب با عنوان «ناشئه الیل» و «سیارۀ رنج» را ویرایش کرد اما فصل پایانی کتاب که اختصاص به وقایع روز عاشورا داشت، با شهادت نویسنده ناتمام ماند و تنها چند صفحه از یادداشت‌های او با عنوان «تماشاگه راز» در انتهای کتاب آمده است. کتاب فتح خون تاکنون چند بار تجدید چاپ شده و چاپ سوم آن در 133 صفحه در قطع رقعی توسط انتشارات «ساقی» چاپ و منتشر شده است.
درباره نویسنده
سید مرتضی آوینی (معروف به کامران) متولد 21 شهریور سال 1326 در شهر ری بود. وی تحصیلات ابتدایی و متوسطه خود را در شهرهای زنجان و کرمان و تهران به پایان رسانید؛ و به‌عنوان دانشجوی معماری وارد دانشگاه هنرهای زیبای دانشگاه تهران شد؛ و بعد از انقلاب بنا به ضرورت‌های مبارزاتی انقلاب، معماری را کنار گذاشت و به فیلم‌سازی پرداخت. مجموعه «شش روز در ترکمن‌صحرا»، «سیل خوزستان» و مستند ماندگار «روایت فتح» ازجمله آثار هنری اوست.
همچنین آثار مکتوبی نیز از این نویسنده به جای مانده که ازجمله آن می‌توان به «حکومت فرزانگان»، «فتح خون»، «مبانی حکومت دینی»، «آینده بشریت» و «سیطره بر جهان» اشاره کرد. سید مرتضی آوینی 20 فروردین سال 1372 در حال بررسی لوکیشن فیلم مستند شهری در آسمان در منطقه فکه، بر اثر برخورد با مین به شهادت رسید.
بازخوانی کتاب
فصل نخست کتاب فتح خون؛ «آغاز هجرت عظیم» نام دارد که بعد از بیان حجه‌الوداع پیامبر (ص) و معرفی علی (ع) به عنوان جانشین پیامبر، به ماجرای سقیفه و تعیین خلیفه اول اشاره شده است.
نویسنده در ادامه این فصل و پس از تشریح اوضاع مدینه تا شهادت امام حسین (ع) به موضوع هجرت امام حسین (ع) و اهل‌بیت ایشان و عدم بیعت با یزید اشاره کرده است.
آوینی فصل دوم کتاب خود را به اوضاع کوفه، توصیف مردم کوفه و خصایص آنها پرداخته و در جایی از آنها این‌گونه می‌گوید: «مردم کوفه با هم در کاری متفق می‌شوند سپس دسته‌دسته از آن بیرون می‌کشند.»
در ادامه به توصیف نامه‌های کوفیان برای امام حسین (ع) می‌پردازد و می‌نویسد امام با آنکه کوفیان را می‌شناخت اما در ادای عهد امربه‌معروف و نهی از منکر طی نامه‌ای از طریق مسلم بن عقیل (ع)، آمدن خود را به سوی آنها اعلام کرد
«مناظره عقل و عشق» عنوان سومین فصل کتاب فتح خون است که ذیل این موضوع به ماجرای ورود سپاهی به فرماندهی «عمرو بن سعید بن عاص» جهت دستگیری حسین بن علی (ع) به مکه اشاره شده است.
فصل چهارم کتاب با عنوان «قافله عشق در سفر تاریخ» به معرفی منزلگاه‌های مسیر مکه تا کربلا اختصاص یافته و نویسنده با اشاره به ملحق شدن افرادی چون «زهیر بن قین» به سپاه امام، شهادت جناب مسلم و داستان مواجهه حر با امام حسین (ع) را روایت کرده است.
نویسنده از فصل پنجم کتاب خواننده را وارد داستان کربلا می‌کند؛ از اعزام سپاهی به فرماندهی عمر سعد، برخورد امام حسین (ع) با او و آغاز ماجرای عاشورا و شهادت امام حسین (ع) اتفاقاتی است که در این فصل بدان پرداخته شده است.
روایت آخرین شب زندگانی حسین بن علی (ع) و مهلت خواستن از سپاه دشمن برای عبادت و راز و نیاز موضوع فصل ششم با عنوان «ناشئه اللیل» است و پس از آن در هفتمین فصل کتاب از اتمام‌حجت امام با سپاه دشمن سخن به میان آمده است.
آوینی در صفحات بعدی کتاب خود و در قالب فصلی با عنوان «غربال دهر» به سرنوشت حر بن یزید ریاحی اشاره می‌کند و بعد از روایت این سریاز آزاده، مخاطب را با خود به ظهر عاشورا می‌برد؛ اقامه نماز ظهر عاشورا در اوج تیرباران دشمن و فداکاری سربازان امام در محافظت از ایشان، شهادت «حبیب بن مظاهر» و میدان رفتن یکی ک سربازان سپاه امام خلاصه آن چیزی است که آوینی با عنوان «سیاره رنج» در نهمین فصل کتاب خود بیان داشته است.
پایان‌بخش کتاب فتح خون «تماشاگه راز» نام دارد. در این بخش راوی از امام می‌گوید و حرکت از مکه به سمت کربلا و از آن با عنوان «سدرهالمنتهی» یاد می‌کند و سپس صحنه‌های شهادت خاندان و یاران امام را توصیف می‌کند.
برگی از کتاب
عمر بن سعد فرزند سعد ابی وقاص است، فاتح قادسیه و یکی از آن 10 تنی که می‌گویند رسول خدا هنگام مرگ از آن رضایت داشته است. هنوز نیم قرن از رحلت رسول خدا نگذشته، این پسر سعد ابی وقاص است که در برابر فرزند رسول‌الله و وصی او ایستاده است. ابن سعد تلاشی بسیار کرد تا کارش به پیکار حسین بن علی نکشد اما دهر هیچ‌کس را ناآزموده رها نمی‌کند، صبورانه در کمین می‌نشیند تا تو را به دام امتحان دارد و کار را یکسره کند که «ان ربک لبالمرصاد» (ص 61).
