کرب و بلا: دوران کوتاه زندگی فاطمه زهرا (س) یکی از برهه‌های مهم تاریخ اسلام است که علیرغم زمان اندک اما توام با وقایع و رویدادهای متعدد و البته طاقت فرسایی بوده است که در میان مطالعات اسلامی شاید به قدر کافی بدان پرداخته نشده و بسیاری از زوایای این دوران ناگفته باقی مانده است.
مبهم بودن آنچه در روزهای بعد از حیات آخرین پیامبر خدا رخ داد، عوامل زمینه‌ساز و پیامدهای آن نه تنها برای مسلمان و شیعیان بلکه برای بسیاری از افراد غیر مسلمان که به دنبال فهم وقایع تاریخ اسلام هستند، ناشناخته مانده و اذهان بسیاری را برای پی بردن به این سوالات کنجکاو نموده است.
«کریستوفر کلوهسی» استاد مطالعات شیعی موسسه اسقفی اسلامی- عربی شهر روم ایتالیا و مدرس دروس اسلامی است که مطالعات گسترده‌ای را در خصوص تاریخ تشیع صورت داده است. این کشیش کاتولیک در سال 2009 کتابی را بر اساس منابع دست اول عربی با عنوان «فاطمه، دختر حضرت محمد (ص)» تالیف و منتشر کرد که اولین اثر جامع درباره زندگی حضرت زهرا (س) به زبان انگلیسی بود.
کلوهسی که علاوه بر نگارش این کتاب، اثر دیگری را پیرامون شخصیت زینب کبری (س) با عنوان «نیمی از قلبم: روایت‌هایی از زینب، دختر علی» در سال 2018 به چاپ رسانید، در مراسم جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در سال 1399 به عنوان پژوهشگر برتر در بخش کتب خارجی برگزیده شد.
اما آنچه اسباب نگارش کتابی در معرفی حضرت زهرا (س) را برای این پژوهشگر ایتالیایی فراهم آورد؛ به گفته خودش اتفاقی بود که در حین نگارش رساله دکتری با موضوع امام حسین (ع) صورت گرفت.
کلوهسی چنین بیان می‌کند که من به عنوان یک روحانی مسیحی مطالعه‌ای درباره زندگی و سیره اخلاقی امام حسین انجام می‌دادم که مشابه شخصیت و خصوصیات زندگی عیسای مسیح بود. بنابراین تصمیم گرفتم از منظر یک غیرمسلمان، پژوهش مقطع دکتری خود را درباره او به عنوان یک الگوی جهانی دفاع از عدالت بنویسم.
او با تاکید بر اینکه وقتی درباره امام حسین مطالعه می‌کنی، نخست باید درباره حضرت فاطمه هم مطالعه کنی، می‌گوید: برای من تحیرآور بود که به سختی می‌توانستم اطلاعات آکادمیک و علمی درباره حضرت فاطمه به عنوان تنها فرزند باقی مانده از آخرین پیامبر خدا بدست آوردم، به همین دلیل تحقیق درباره حسین بن علی (ع) را متوقف کرده و به دنبال یافتن منابع دست اول و معتبر درباره دختر پیامبر محمد (ص) و زندگی ایشان رفتم.
کریستوفر کلوهسی هدف از مطالعات خود را نوشتن یک کتاب جامع ولو کوتاه درباره زندگی فاطمه بیان و تاکید می‌کند: هم سویی آشکاری بین حسین (ع) و فاطمه (س) در اسلام و شخصیت عیسی مسیح (ع) و مریم (س) در مسیحیت وجود دارد و من می‌خواستم با جمع‌آوری این منابع و تبدیل آن به یک کتاب، فاطمه را در کانون توجه انگلیسی زبان‌ها قرار دهم و نشان دهم فاطمه یک شخصیت در حاشیه نبوده و دارای مقام اهمیت بالایی بوده است.
این پژوهشگر مسیحی با معرفی فاطمه (س) به عنوان سمبل زنان مسلمان و غیر مسلمان معتقد است: موارد مشابه بسیاری بین اسلام شیعی و مسیحیت کاتولیک وجود دارد؛ نه تنها مشابهت حضرت عیسی و حضرت حسین (ع) که هر دوی آنها شهید راه عدالت بودند، بلکه در مورد فاطمه (س) و بانو مریم (س) نیز شباهت‌های فراوانی وجود دارد.
به گفته استاد مطالعات شیعی شهر رم اتفاقات زیادی در زندگی زهرا (س) رخ داد که شخصیت ایشان را برجسته می‌کند از جمله معصوم بودن ایشان به عنوان یک زن، غصب ارث ایشان، حمله به خانه ایشان و محروم کردن همسر او از حق خلافت همه اتفاقاتی بود که بعد از رحلت پیامبر رخ داد و رنج و آزار بسیاری برای ایشان یه همراه داشت اما شجاعت ایشان در دفاع از حق و ایستادگی در برابر ظلم خصیصه بارز فاطمه (س) است؛ همان خصوصیتی که بعد از پایان عمرشان به دخترش زینب (س) به ارث رسید و او نیز با شجاعت و دلیری در برابر اتفاقات سخت حادثه کربلا ایستادکی کرد و همه این روایات و داستان‌هایی که درباره فاطمه و زینب در کتب اسلامی وجود دارد، نشان می‌دهد اسلام چه جایگاه ویژه‌ای برای زنان قائل است.
این پژوهشگر غربی تأکید دارد فاطمه (س) و پسرش حسین (ع)، شخصیت‌های بسیار جذابی به ویژه برای مسیحیان کاتولیک هستند و نوشتن درباره این موضوعات را ادامه خواهم داد تا آنها را به گستره وسیع تری از خوانندگان انگلیسی زبان و نه لزوما مسلمان معرفی کنم.
