اختصاصی کرب و بلا: نبرد میان جبهه حق و لشکر باطل پیشینه‌ای به قدمت تاریخ خلقت بشر دارد و هرچه زمان پیش رفته است، دایره جست‌وجوگران حقیقت گسترش یافته و بالطبع دشمنی دشمنان نیز فزونی یافته است. تبلور نمونه اعلای تقابل نور و ظلمت را در صحرای کربلا و کارزار عاشورا می‌توان دید.
بررسی واقعه تاریخی، پیشینه و ابعاد مختلف آن موضوعی است که به قلم «محمد دریایی» در قالب کتاب «ابعاد سیاسی و اجتماعی نهضت عاشورا» به نگارش درآمده است.
درباره کتاب
کتاب ابعاد سیاسی اجتماعی نهضت عاشورا، مشتمل بر 30 بخش است و به تفصیل به معرفی زندگی امام حسین (ع) از تولد تا قیام عاشورا می‌پردازد و همچنین قیام عاشورا را از نظر سیاسی اجتماعی فرهنگی مورد بررسی قرار می‌دهد.
نگاهی گذرا به حیات بالنده‌ی امام حسین (ع)، استراتژی قیام امام در رهبری نهضت، پیامدهای حماسه حسینی در کربلا، استمرار نهضت عاشورا در بستر تاریخ و ... از جمله عناوین بخش‌های این کتاب است که در 118 صفحه و توسط انتشارات سمیع چاپ و منتشر شده است.
درباره‌ی نویسنده
محمد دریایی متولد 1330 تهران و فارغ‌التحصیل دانشگاه تهران در رشته علوم زیستی (بیولوژی) گرایش گیاه‌شناسی و گیاهان دارویی است. وی در سال 1358 پس از اخذ مدرک تخصصی، وارد عرصه طب اسلامی و طب سنتی شد و تحقیقات خود را بر همین پایه ادامه داد و آثار متعددی نیز در این زمینه تألیف نموده است.
از جمله آثار وی می‌توان «طب شیعه»، آموزه‌های طبی و بهداشتی امام رضا (ع)، «حیات طیبه»، «س‍ی‍اح‍ت و ج‍ه‍ان‍گ‍ردی در ف‍رآی‍ن‍د ت‍م‍دن و ق‍رآن» و ... را نام برد.
بازخوانی کتاب
نویسنده در بخش اول کتاب نگاهی به زندگی امام حسین (ع) دارد که در آن از محبت پیامبر (ص) به امام حسین (ع) سخن می‌گوید و درباره ماجرای ازدواج امام حسین (ع) با «شهربانو» دختر «یزدگرد سوم» شاه ایران و «لیلی» دختر «ابی مره بن عروه بن مسعود ثقفی» توضیحاتی می‌دهد که این دو بانوی بزرگوار قبل از شهادت امام حسین (ع) از دنیا رفته‌اند. در ادامه بانو «رباب» دختر «امرء القی کلبی» معرفی شده است که بار مصیبت شهادت امام را به دوش کشید.
بخش بعدی کتاب به ابعاد سیاسی نهضت عاشورا اختصاص دارد. دریایی در این بخش ضمن اشاره به فرازی از زیارت اربعین که از بذل مهجه امام حسین (ع) سخن می‌گوید، به بررسی معنا و مفهوم مهجه می‌پردازد که چیزی فراتر از دم (خون) است و آن را ترکیب خون و روح و جان می‌داند و هنگامی که آسمانی می‌شود تبدیل به ثارالله می‌شود.
در دیگر صفحات کتاب به معنای استراتژی اشاره شده که آن را لشکرکشی گروهی برای کوبیدن اهداف دشمن می‌داند و این نتیجه به دست می‌آید که امام حسن (ع) استراتژی صلح و امام حسین (ع) استراتژی خون را در تقابل با دشمن انتخاب کردند.
نویسنده با استناد به نظر علامه «اشرفی» عالم لبنانی که معتقد است؛ «قیام روز عاشورا، نخست حسنی و در رتبه دوم حسینی بود، زیرا امام حسن (ع) راه را برای به وجود آمدن نهضت عاشورا هموار کرد» استنباط می‌کند که استراتژی امام حسن (ع) و امام حسین (ع) یکی است و فقط تکنیک‌های آنها با توجه به مقتضیات زمان و مکان فرق دارد.
در قسمت دیگری از کتاب، وصیت امام حسین (ع) به محمد بن حنیفه در برابر دیدگان خواننده قرار گرفته است که امام در این وصیت‌نامه مقصد اصلی خود را اصلاح امت و جامعه از انحراف می‌داند. سپس به تداوم عاشوراها پس از امام حسین (ع) اشاره می‌کند که با انجام امر به معروف و نهی از منکر به جمله کل یوم عاشورا می‌رسیم که عاشورا را یک جریان مستمر و مبارزه‌ای دائمی می‌داند.
نویسنده در ادامه به مبارزه امامان و تفاوت در تاکتیک‌های آنان می‌پردازد؛ به عنوان مثال امام حسین (ع) استراتژی خون را انتخاب می‌کند ولی امام سجاد (ع) ایدئولوژی سیاسی فرهنگی را در نیایش و دعا ابلاغ می‌کند، امام باقر (ع) و امام صادق (ع) نیز در بعد مبارزات فکری و علمی فعالیت داشتند.
تشکیل اولین دولت شیعی (ادریسیان)، توسط ادریس عبدالله فرزند حسن المثنی، فرزند امام حسن (ع)، همچنین دولت‌های فاطمیان، عماریان، علویان، آل‌بویه و ... به عنوان نهضت‌ها و انقلاب‌هایی که از نهضت عاشورا سرچشمه می‌گیرد، موضوع بخش دیگری از این کتاب است که نویسنده پس از معرفی آنها به بررسی دولت صفوی پرداخته و این حکومت را جاده صاف کن استعمار غربی دانسته است.
محمد دریایی در بخش دیگر اثر خود با اشاره به تمام شکست‌ها و پیروزی‌ها از ابتدای اسلام تاکنون، به استواری گام شیعه در نهضت‌ها می‌پردازد که شیعه علوی در طول قرون، یک حزب انقلابی و استوار و در حرکت بوده است. سپس به تبیین مشی سیاسی در زیارت عاشورا پرداخته که روی دو عنصر حیاتی عشق و محبت به ولایت امام علی (ع) و برائت از دشمنان امام علی (ع) تأکید دارد.
در بخش بعدی از نقشه سازمان «سیا» برای کمرنگ کردن شیعه و مراسم عزاداری عاشورا سخن به میان آمده و از امام خمینی (ره) به عنوان پیشگام در عرصه آسیب‌زدایی نام برده شده است. سپس به مسئله آسیب‌ها و افراط و تفریط در عرصه عزاداری پرداخته و آسیب‌ها از دو جنبه محتوایی (مانند طرح یک جانبه سیمای معصومین، غلو، دروغ، مطالب ذلت آمیز و ...) و شکلی (مانند استفاده از موسیقی مبتذل، اکتفا به مداحی، برخورد کاسب‌کارانه و ...) تشریح و به دنبال آن راهکارهایی برای مقابله با این آسیب‌ها ارائه شده است.
برگی از کتاب
از خودکامگی و سرپیچی دودمان صفوی از دیدگاه عالمان شیعه که آنان را از جنگ و ستیز با عثمانی‌ها و برادرکشی و کرنش در برابر فرنگی‌ها بر حذر می‌داشتند همین بس که شاه عباس در یکی از دیدارهای خود با فرستاده‌های دولت فرنگ بیان داشت: «... از خدا می‌خواهم در اندک مدتی به چشم ببینم که تمام مساجد ترک به کلیسای عیسوی مبدل شده است...» (ص 72).
پیامبر و امامان دو جنبه دارند یکی جنبه‌ی ملکوتی که در این نگاه معصوم‌اند، علم غیب دارند ولایت تکوینی دارند و ... و دیگری جنبه ملکی و زمینی «قل انما بشر مثلکم» ما باید در مجالس اهل‌بیت (ع) هر دو بعد را مطرح کنیم و تأکید بر بعد دوم داشته باشیم. آنها الگوی زندگی‌اند. جنبه‌هایی از الگوی اهل‌بیت (ع) مطرح شود که سازنده است، از مناقب اهل‌بیت بگوییم از انس آنها با خداوند، ارتباط صمیمی با مردم، گره‌گشایی از کار مردم، زهد، شجاعت و ... ده‌ها بعد دیگر. (ص 94).
