اختصاصی کرب و بلا: ابتلائاتی که بنا بر مشیت الهی برای انبیاء و اولیای الهی رخ داده، نوعی مشابهت در تاریخ زندگی این بندگان برگزیده خداوند را به ذهن متبادر می‌کند. رخدادهایی که از زندگی انبیاء تا رسول خاتم و پس از آن در زندگی ائمه معصومین (ع) قابل مشاهده است و در طول قرن‌ها توسط مورخان و راویان روایت شده و با قلم نویسندگان و وعاظ برای مردم به روی کاغذ آمده و بیان شده است.

کتاب «روضه الشهداء» نوشته «ملاحسین واعظ کاشفی» اثری است که به شرح و بیان ابتلائات و مصائب انبیاء الهی تا رسول خاتم و جانشینان ایشان می‌پردازد.

 

درباره کتاب

روضه الشهدا مشهورترین اثر واعظ کاشفی است که از بلایا و مصائب انبیاء آغاز شده تا به حضرت خاتم‌النبیین (ص) و مصائب اهل‌بیت (ع) و تاریخ وفات آنها می‌رسد. کتاب در بیان تاریخ و نیز محتوا با روایات دیگر اختلاف دارد. هدف اصلی نویسنده پرداختن به مصائب امام حسین (ع) است. از ویژگی‌هایی که روضه الشهداء را ماندگار کرده، شیوایی بیان و قلم نویسنده است. البته منتقدان نیز اشکالاتی از جمله نقل‌های نادرست و قصه‌گویی‌های تخیلی را به این کتاب وارد می‌دانند.

 

روضه الشهدا در 10 باب و یک خاتمه به شرح ذیل نگاشته شده است:

باب اول: ابتلای بعضی انبیاء (ع)

باب دوم: جفای قریش با حضرت رسالت (ص) و شهادت حمزه و جعفر طیار

باب سوم: وفات حضرت سید المرسلین

باب چهارم: حالات حضرت فاطمه (س) از وقت ولادت تا زمان وفات

باب پنجم: اخبار علی (ع) از زمان ولادت تا شهادت

باب ششم: فضائل امام حسن(ع) و بعضی احوال وی از ولادت تا شهادت

باب هفتم: مناقب امام حسین (ع)، ولادت وی و احوال آن حضرت بعد از وفات برادر

باب هشتم: شهادت مسلم و قتل فرزندان او

باب نهم: رسیدن امام حسین(ع) به کربلا و محاربه وی با اعدا و شهادت آن حضرت با اهل بیتش

باب دهم: وقایع بعد از واقعه کربلا و عقوبت مخالفان

خاتمه: ذکر اولاد سبطین و سلسله نسب مخالفان

 

درباره نویسنده

حسین واعظ کاشفی، متوفای سال 910ق، عالم قرن نهم و دهم قمری در خراسان بود. دلیل عمده شهرت وی، تألیف کتاب روضه الشهداست که آن را در اواخر عمر خود نگاشته است.

کاشفی واعظ بوده و شعر نیز می‌گفته است. مجالس وعظ و سخنرانی‌های وی در آن دوره شهرت داشته و معاصران وی از جایگاه او نزد مردم و همچنین حاکمان وقت سخن گفته‌اند.

در مورد مذهب کاشفی اختلاف نظر وجود دارد و در این زمینه سه نظر سنی، شیعی و سنی دوازده‌ امامی مطرح شده است.

از دیگر آثار او می‌توان جواهر التفسیر، تفسیر سوره یوسف، انوار سهیلی، اخلاق محسنی، مخزن‌الانشاء، فضیلت صلوات و روضه‌الشهداء را نام برد.

 

بازخوانی کتاب

نویسنده در باب اول کتاب احوال پیامبران الهی را ذکر می‌کند که از حضرت آدم (ع) شروع می‌شود تا حضرت یحیی(ع). در احوالات حضرت نوح آمده است که کشتی حضرت نوح بعد از هفت شبانه‌روز که روی آب شناور بود، در  سرزمین کربلا توقف کرد. حضرت نوح (ع)  دلیل این توقف را از خداوند پرسید، خداوند پاسخ داد اینجا، جایی‌است که کشتی اهل بیت (ع) در گرداب خون غرقه خواهد شد.

در احوالات حضرت علی (ع) نیز آمده است که حضرت می‌فرمایند: «من را سه رکن در هم می‌شکنند؛ یکی وفات پیامبر (ص) که پشت و پناهم بود، دیگری وفات فاطمه (س) که دیده‌ام از غایت حسرت گریان شد و دیگری خبر شهادت حسین (ع) که رسول (ص) من را از آن خبر داد.»

چهار بخش پایانی کتاب در مورد احوالات امام حسین (ع) از ولادت که مانند حضرت یحیی (ع) در شش ماهگی به دنیا آمده تا شهادت خود و یارانش است. از جمله حکایات شهیدان اهل بیت (ع) قصه مسلم بن عقیل نماینده امام حسین (ع) است که موظف به رساندن نامه امام برای کوفیان بود و در نهایت به شهادت مسلم و فرزندانش می‌پردازد که مسلم آنها را بدست «شریح قاضی» سپرده‌ بود و وی از ترس عبیدالله آنها را به دست کاروانی که قصد عزیمت به مدینه را داشتند سپرد و بعد از ماجراهایی که برایشان پیش آمد به دست شخصی به نام «حارث» کشته‌ شدند.

 در باب شهادت امام حسین (ع)؛ شهادت یاران امام از جمله «عبدالله بن عمرو کلبی»، «زهیر بن حسان الاسدی» و ... ذکر شده و در پایان کتاب نیز سرگذشت قاتلان امام حسین (ع) به نقل از از راویان معتبر بیان شده است که هیچ‌کدام بعد از شهادت امام حسین (ع) دمی در آسایش نبوده‌اند.

 

برگی از کتاب

... حضرت مرتضی علی (ع) در بعضی از سفرهای خود به صحرای کربلا رسید و گریان از آنجا بگذشت، پس گفت والله این است محل خواباندن شتران ایشان و موضع شهادت ایشان. اصحاب گفتند یا امیرالمومنین (ع) این چه موضعی‌ است؟ فرمود اینجا کربلاست، اینجا قومی را بکشند که بی‌حساب به بهشت در آیند ... (ص 150).

 ... در مصابیح القلوب آورده که جبرئیل از بهشت اناری و سیبی و بهی فرا گرفت و بدیشان داد. ایشان شاد شدند و حضرت رسول (ص) فرمود که این میوه را پیش پدر و مادر خود ببرید و با یکدیگر بخورید و از هریک چیزی باقی گذارید. چنان کردند، روزی دیگر بر سر آن رفتند درست شده بود و هربار قدری بخوردند، روز دیگر کامل گردید تا فاطمه (س) از دنیا رحلت کرد، آن انار گم شد، چون امیر (ع) را شهید کردند به نیز ناپدید شد، اما سیب نزد امام حسین (ع)  ماند و چون در کربلا تشنگی بر او غلبه کرد آن سیب را ببوئیدی و تشنگی کمتر شد و چون امام حسین (ع) را شهید کردند آن سیب نیز غایب شد... (ص245).