کرب و بلا، عظمت حادثه کربلا و تأثیر عمیق و گسترده سیاسی و اجتماعی آن در تاریخ اسلام و بویژه تاریخ تشیع، هر ذهن کنجکاو و علاقه‌مند به درک و فهم حقایق تاریخی را به شناخت منابع گزارش‌های این رویداد سوق می‌دهد؛ خاصه آن که از دیرباز ادعای نامکتوب ماندن گزارش‌های تاریخی در اسلام تا نیمه سده دوم هجری، از سوی خاورشناسان مطرح و شایع شده است.
تعیین تاریخ دقیق و نام کسی که نخستین بار به ثبت و تدوین واقعه عاشورا پرداخته، دشوار است؛ زیرا نزدیک به سیزده سده از آن فاصله گرفته‌ایم. با این حال، می توان‌با تتبع در منابع و بررسی اخبار بر جای مانده تا حدودی به حقیقت نزدیک شد.
نتیجه همین بررسی و کاوش نشان می‌دهد قدیمی‌ترین متن تاریخی که پس از «طبری» گزارش‌های حادثه عاشورا را بی واسطه از کتاب هشام کلبی نقل کرده است، کتاب «الارشاد» شیخ مفید (ه.م 413) است.
شیخ مفید خود در این کتاب تصریح می‌کند که اخبار مربوط به این واقعه را از روایات کلبی نقل کرده است.
الارشاد کتابی کلامی و تاریخی است که به زبان عربی نوشته شده و شیخ متن کتاب را با توجه به روایاتی که در اختیار داشته، جمع‌آوری نموده است.
این کتاب مشتمل بر دو بخش است. بخش اعظم آن به شرح حال و ذکر فضایل امام علی (ع) و شرح زندگانی امام حسین(ع) و واقعه کربلا اختصاص دارد.
نکته قابل توجه؛ ترجمه این مستند تاریخی به دیگر زبان‌ها است. از جمله ترجمه فارسی که توسط «سید هاشم رسولی محلاتی» صورت گرفته است. «هوارد» نیز آن را به زبان انگلیسی ترجمه و منتشر کرده است.
به دلیل اهمیت و جایگاه کتاب الارشاد و نویسنده آن، پژوهش‌های فراوانی توسط پژوهشگران و اندیشمندان صورت گرفته است.
