به گزارش کرب و بلا، آنچه که از واقعه عاشورا طی قرون متمادی پس از وقوع این رویداد عظیم منقول است منشأ جز نخستین مشاهدات شاهدات عینی این واقعه ندارد، افرادی که به هر دلیلی به ثبت وقایع آن روز بزرگ پرداخته که یا به شکل مکتوب بوده و یا در ذهن خود آن را ثبت نموده و بازگویی کرده‌اند. نام این افراد را هر چه بگذاریم چه گزارشگر و چه وقایع‌نگار، ردپای مشاهدات آنها که باواسطه در بسیاری از آثار تاریخی عاشورا، مقاتل و روایات مکتوب آن را می‌توان دنبال کرد.
به طور قطع منظر همه آنهایی که در روز عاشورا به ثبت وقایع آن پرداخته و پس از شهادت امام حسین (ع) و یارانش آن حضرت اقدام به بازگویی و بازتعریف آنچه که دیده، کردند، یکسان نیست و با توجه به نظرگاه آنها از این باب که در کاروان امام حسین (ع) بودند یا مأمور به ثبت وقایع در سپاه کوفه شده بودند ممکن است با حب و بغض‌هایی همراه بوده باشد.
با این وجود منبع اصلی بسیاری از روایات در سال‌ها و قرون بعد از وقوع این رویداد همین گزارش‌ها بوده است که به طور مثال «مقتل ابومخنف» به عنوان یکی از معدود منابع معتبر در زمینه شرح وقایع کربلا، مأخذ و منبعث از وقایع نگاری شخصی به نام حمید بن مسلم بوده که در سپاه عمر سعد حضور داشته است.
اما چرا حمید بن مسلم با وجود حضور در سپاه کوفه و به جای شرکت در جنگ با حسین بن علی (ع) به ثبت وقایع پرداخته است؟ دلیل آن این است که اساساً با وجود تعداد زیاد سپاه کوفه از همان ابتدا او را مأمور به ثبت وقایع و حوادث می‌کنند و لذا در بحبوحه جنگ، او در مکانی دور از میدان کارزار وقایع را مکتوب کرده است. (ابن کثیر، البدایه و النهایه، ج 8، ص 202).
به نظر می‌رسد که وقایع‌نگاری شخصی به نام حمید بن مسلم که معاف از جنگ و قتال با حضرت امام حسین (ع) شده بود، خیلی بیطرفانه‌تر از وقایع نگاری افرادی همچون «هانی بن ثبیت حضرمی» باشد که بنا به روایت تاریخی از جمله قاتلان و جانیان عاشورا بوده است و در آنچه که روایت می کند به طرفداری و دفاع از عملکرد سپاه کوفه می‌پردازد. (مقتل‌الحسین، مقدم، ص 28).
به هر روی ابومخنف وقایع‌نگاری حادثه کربلا را با یک واسطه از قول حمید بن مسلم و توسط افرادی همچون سلیمان بن ابی‌راشد و عبدالرحمان بن یزید بن جابر نقل و گزارش کرده است. (تاریخ طبری، ج 4، ص 311).
