حماسه کربلا بی ترید رویداد تکرار نشدنی تاریخ بشری است که تمامی ابعاد انسانی را در خود جای داده و خط به خط این اثر جاودانه، جلوه ایثار، عشق و پایبندی زنان و مردانی است که همسفر با بانوی کربلا، حضرت زینب کبری (س) پای در مسیر سیدالشهداء (ع) نهادند و این نهضت را جاودانه کردند.
اگرچه عاشورا با خون نواده رسول خدا (ص) و مردان سپاه او رنگ گرفت اما دوشادوش این مردان، زنانی نیز بودند که در کنار بانوان اهل‌بیت (ع) برای بلندای نام این حرکت قد علم کردند. زنانی که روزگاری در جزیره العرب نام و نشانی نداشتند اما همین‌که گذرشان به خانه رسول خدا و فرزندشان افتاد، نامی بلند و عزت و احترام یافتند.
بنا بر روایات تاریخی هشت تن از بانوانی که در خانه اهل‌بیت (ع) خدمت می‌کردند، همراه با این کاروان از مکه به سوی کربلا حرکت کردند و تا پایان واقعه عاشورا و پس از آن یار و همراه بانوان اهل‌بیت امام حسین (ع) بودند. (1)
از جمله این زنان عاشورایی «ملیکه» دختر «علقمه بن عبدالله بن ابی قیس» است. وی در زمان هجرت مسلمانان به حبشه به جناب «جعفر بن ابی‌طالب» بخشیده شد ولی آن بزرگوار پس از بازگشت به مدینه این بانو را به حضرت علی (ع) بخشید. ملیکه تا زمان شهادت حضرت زهرا (س) خدمتگزار بانوی دوعالم و فرزندانش بود.
ملیکه مدتی پس از شهادت حضرت فاطمه (س) مفتخر به خدمت در خانه حضرت زینب (س) شد. «عقبه بن سمعان» همسر ملیکه نیز در خانه حضرت رباب (س) بود و از این رو ملیکه در امور منزل همسر امام حسین (ع) با وی همکاری می‌کرد.
هنگامی‌که حضرت زینب (س) با کاروان حسینی از مدینه خارج شدند، ملیکه نیز به اتفاق همسرش روانه کربلا شد و همراه و همدم بانوان بود. او پس از شهادت سیدالشهداء (ع) و اسارت اهل‌بیت (ع) در کنار زینب کبری (س) ماند و همراه آنان به اسارت رفت و همچنان یار و یاور زنان عاشورایی باقی ماند.(2)
------------------------------------------------------------
1- معالی السبطین، ج 2، ص 228
2- محمدصادق مزینانی، نقش زنان در حماسه عاشورا، ص 262
