به گزارش کرب و بلا، محسن حسام مظاهری؛ نویسنده و پژوهشگر مطالعات اجتماعی در حوزه دین کتاب «شهید جاوید» نوشته نعمت الله صالحی نجف‌آبادی را اثری مهم در حوزه مطالعات عاشورا دانست و گفت: بیش از نیم قرن است که از زمان انتشار این کتاب می‌گذرد و به حق باید آن را جنجالی ترین و پرمناقشه ترین و البته مهم ترین کتاب که در دوره معاصر به زبان فارسی دانست که به موضوع عاشورا پرداخته است به شکلی که بیش از 20 کتاب در نقد و تحلیل آن نیز به نگارش درآمده است.
وی با اشاره به اینکه «شهید جاوید» از نظر مطالعات عاشورا کتاب مهمی است، گفت: این اثر نخستین کتابی است که از نظر هدف‌شناسی به مسئله عاشورا توجه کرده است و تا پیش از این عمده کتاب‌هایی که در این باره نوشته شده در سطح تحلیل و بیان روایت باقی ماندند و هیچ کدام نخواستند هدف امام را مورد بررسی قرار دهند.
حسام مظاهری تصریح کرد: «شهید جاوید»، مستقلاً به مسئله هدف‌شناسی عاشورا ورود کرده که البته به این واسطه و از حیث مطالعات عاشورا، مخالفت‌هایی نیز با خود ایجاد کرده است به شکلی که زمینه‌ساز نگارش کتاب‌های متنوعی از آثار عاشورایی بعد از خود شد، هر چند که آثار به نگارش درآمده در مورد عاشورا نیز مدیون این اثر هستند و مجبور به نقد و یا تأیید نظریه موجود در این کتاب شده‌اند.
این پژوهشگر به توضیح اهمیت این کتاب از حیث مطالعات تاریخ معاصر پرداخت و گفت: حواشی انتشار این کتاب در آن زمان خاص و در آن جامعه مذهبی موجب تغییر و تحوالات اجتماعی می‌شود به شکلی که اگر محققی بخواهد درباره تحولات اواخر دهه 40 و 50 تحقیق کند ناگزیر است که به این کتاب و حواشی آن توجه کند. حواشی کتاب «شهید جاوید» می‌تواند به تغییرات جریان مذهبی و اسلام سیاسی در آن برهه تاریخی و در آستانه انقلاب کمک کند و در واقع مطالعه انقلاب بدون توجه به این حواشی آن مفید نخواهد بود.
وی با اشاره به اینکه کتاب «شهید جاوید» نخستین بار در آبان سال 49 انتشار یافت، گفت: نویسنده کتاب در آن به هفت سال تحقیق و نگارش محتوای آن اشاره می کند به این معنی که آغاز کار تحقیق و نگارش این کتاب سال 42 بوده است؛ سالی پر از التهاب در فضای مذهبی کشور و روند نگارش این کتاب در بستری صورت می گیرد که جریانات سیاسی، مذهبی و حوزوی در حال تغییر و تحول اساسی بوده است.
حسام مظاهری تأکید کرد: رقابت بین جریان‌های سیاسی و غیر سیاسی در این دوره و ر مقطعی به موازات نگارش این کتاب آغاز می‌شود و هر چه به آخر دهه 40 می‌رسیم این رقابت‌ها بیشتر می‌شود و لذا انتشار برخی آثار از جمله «شهید جاوید» در این دوره چالش‌هایی ایجاد می‌کند تا جایی که برخی در برابر کتاب «شهید جاوید» هم موضع می‌گیرند اما این کتاب در بزنگاه اوج برخی از این چالش‌ها منتشر شد.
وی به توضیح برخی مشخصات و ویژگی های نویسنده کتاب «شهید جاوید» اشاره کرد و گفت: صالحی نجف‌آبادی در نجف‌آباد متولد و در حوزه اصفهان تحصیلات دینی خود را ادامه می‌دهد و بعد برای ادامه تحصیل به قم می‌آید. از ویژگی‌های او می‌توان به چند مورد اشاره کرد از جمله اینکه او به شدت شخصیت مستقلی داشته و انسان مقلدی نیست و خیلی اوقات برخلاف قول‌های مشهور ورود می‌کند. دارای زبان تند و گزنده‌ای در آثارش است و بی‌پروا موضع می‌گیرد و در رویکردهای محتوایی نگاه عقلی و استدلالی دارد و آثارش هم در راستای پیراستن فرهنگ شیعی از خرافات است.
حسام مظاهری با اشاره به اینکه نویسنده این کتاب در زمان نشر آن با روشنفکران دینی حشر و نشر دارد، افزود: کتاب در پنج بخش تنظیم شده است و صالحی نجف‌آبادی تأکید می‌کند که به این قیام رویکرد استدلالی و عقلانی دارد تا جایی که روی کتاب هم عبارت «یک تحقیق عمیق» ذکر شده است و همچنین تأکید دارد که با برخی از روایت‌های اهل تسنن درباره قیام امام حسین(ع) مرزکشی داشته و از جمله آن می‌توان به تحلیل ابوبکر و ابن‌خلدون درباره اشاره کرد.
وی ادامه داد: صالحی نجف آبادی حتی با برخی رویکردها که حرکت امام حسین (ع) را در آغاز قیام استراتژیک می‌دانند، زاویه دارد و معتقد است که امام حرکت نکرده است برای اینکه شهید شود و از دو مقتل ابی مخنف و هشام کلبی برای این کتاب استفاده می‌کند و با اعتماد به تاریخ طبری، از این مقاتل ذکر می‌کند.
این پژوهشگر مطالعات اجتماعی با اشاره به اینکه ذکر منابع در «شهید جاوید» با ذائقه تاریخی مؤلف هماهنگ بوده و با عقل روزمره همخوان است، عنوان کرد: اشارات او بُعد فرابشری ندارد و بیان روایات مقاتل در کتاب کاملاً واقع‌گرایانه است و مؤلف کتاب معتقد است امام چهار مرحله را در قیام خود داشته است و در هر مرحله امام بنا به مسائلی که به وجود می‌آید استراتژی‌های جدیدی را تبیین می‌کند.
مظاهری در پایان گفت: فضای پس از انتشار این کتاب از سوی مخالفان و موافقان کتاب بیش از حد احساسی و هیجانی می‌شود و برخی از مراجع درباره این کتاب فتوا صادر می‌کنند. با پیروزی انقلاب فصل جدیدی درباره این کتاب آغاز می‌شود و برخی از رخدادهای پس از انقلاب را می‌توان ریشه‌هایش را در مخالفت‌های مطرح شده با کتاب «شهید جاوید» پیگیری کرد. نکته جالب اینکه مؤلف کتاب تا پایان عمرش به دلیل همان زبان صریح و گزنده خود مواضع متفاوتی را در پیش می‌گیرد و به نوعی منزوی می‌شود و پس از انقلاب این کتاب از آن هیجانات دور شد و شاید به نوعی به تاریخ پیوست و شاید همین امروز کسی کمتر حامی نظر مؤلف آن درباره واقعه عاشورا باشد اگرچه باید کتاب را درباره تئوریزه کردن حکومت اسلامی تأثیرگذار بدانیم.
یکی از رسالتهای «کربوبلا» اطلاعرسانی در حوزه امام حسین علیهالسلام است که در راستای این رسالت، رویدادهای خبری را پوشش می‌دهد و مصاحبه با افراد صاحب نظر را به صورت غیرجانبدارانه در جهت تبیین دیدگاههای مختلف منتشر می‌کند. در نتیجه نظر افراد مصاحبه شونده لزوما همان دیدگاه «کربوبلا» نخواهد بود.
