به گزارش کرب و بلا، مرضیه محمدزاده؛ پژوهشگر تاریخ اسلام با اشاره به اینکه نام 36 زن در کتاب‌های تاریخی ذکر شده است که در نهضت امام حسین (ع) نقش بسزایی داشته‌اند، گفت: البته تعداد این بانوان بیش از اینها بوده است اما تاریخ به ذکر نام همین تعداد بسنده کرده است و ما باید این زنان را به دو دسته تقسیم کنیم؛ ابتدا آنهایی که از آغاز حرکت امام حسین (ع) از مدینه به عراق، ایشان را همراهی کردند و همچنین زنانی که در میانه راه به ایشان ملحق شدند؛ اینان اسیر شده ولی بعد پیروزمندانه به مدینه مراجعت کردند و البته در دسته دوم با زنانی مواجه هستیم که در نهضت امام حسین (ع) شرکت داشته ولی همراه کاروان نبودند که این امر یا بنا به خواسته امام حسین (ع) و دلایل دیگر بوده و یا از آنجا که همسرانشان علیرغم مخالفت ایشان جزو قاتلان امام حسین (ع) محسوب می‌شوند، نامی از آنها در تاریخ برده شده است.
وی ادامه داد: با این وجود تمامی این زنان را باید واجد خصوصیت و ویژگی‌های خاص بدانیم که یکی از این خصوصیات مکتب‌شناسی آنها بوده است و اینکه بسیار روشنگر بودند و در کسب معرفت کوشا و ساعی بوده و در این مسیر پشتوانه خوبی نیز برای مردان بوده‌اند که نمونه بارز آنها حضرت زینب (س) است که کمال معرفتی ایشان تا به آنجاست که حتی زنان دیگر مکتب را نیز تحت‌الشعاع خود قرار می‌دهد.
این نویسنده در ادامه به ویژگی‌های و خصوصیات این زنان اشاره کرد و افزود: نخست اینکه زنان نهضت امام حسین (ع) مکتب‌شناس بودند و آگاهی کامل به مکتب داشتند؛ این آگاهی به گونه‌ای بود که با خلیفه احتجاج می‌کردند و بسیار روشنگر بودند و درسی که امروزه از این مسئله می‌توان گرفت این است که کسب معرفت را جدی بگیریم و در این زمینه پشتوانه مردان باشیم. یکی از این زنان زینب (س) است که نامش نورانی و درخشان است. این خورشید آن‌چنان پرنور است که زنان دیگر را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.
این عاشورا پژوه تصریح کرد: از جمله دیگر ویژگی این زنان زمان‌شناسی آنها بوده است که نمونه بارز آن را می‌توان در ماجرای زهیر بن قین و همراهیش با کاروان امام حسین (ع) سراغ گرفت به این شکل که زهیر بن قین بجلی از اهالی کوفه بود و از مردان شریف و شجاع کوفه به شمار میآمد. طبری در تاریخ خود و شیخ مفید در «ارشاد» در این باره میگویند: فرستاده‌ای از جانب امام حسین (ع) به نزد او آمد و گفت که ابى عبدالله الحسین مرا پى شما فرستاده تا نزد او بیایى و نقل است که دلهم؛ بنت عمرو، همسر زهیر بن قین گفت: من به (زهیر) گفتم: پسر رسولالله دنبالت مىفرستد و تو نمىروى؟! سبحان‌الله! برو صحبتش را بشنو و بعد برگرد.» هنگامی که زهیر به شهادت رسید امام حسین (ع) بسیار اندوهگین شد و مشاهده می کنیم که این زمان‌شناسی همسر زهیر بود که موجب نجات او شد.
محمدزاده در ادامه گفت: در نهضت امام حسین (ع) با زنانی نیز مواجهیم که اصطلاحاً به مردان و یاران امام (ع) پناهندگی سیاسی داده‌اند. هنگامی که مسلم بن عقیل در کوچه‌های کوفه غریب و تنها و آواره بود و به دنبال جایی بود که شب را در آنجا بگذارند و همه مردم درهای خانه را به روی مسلم بستند. یک زن به نام «طوعه» در خانه‌اش را به روی مسلم باز کرد. مسلم پس از تنهایی و بی‌سرپناهی به زنی به او پناه برد و در خانه او مخفی شد اما پسر طوعه، صبح روز بعد، خبر را به عوامل حکومت رساند و ابن زیاد گروهی 70 نفره را به محمد بن اشعث داد که مسلم را دستگیر کند و به قصر بیاورند و هرچند که این امر به شهادت مسلم منجر شد اما آن پناهندگی سیاسی بسیار مهم بود.
وی تأکید کرد: دیگر ویژگی این زنان مدیر بودن آنهاست. مدیریت در بحران بسیار سخت است اما این زنان مدیر و مدبر بودند و توانستند نقاط قدرت و ضعف را در نهضت امام حسین (ع) بشناسند. زنانی را در عصر عاشورا داریم که توانستند مدیریت شایسته‌ای کنند که در رأس آنها زینب (س) بود که با درایت توانست این شام شوم را مدیریت کند تا یکی از بچه‌ها زیر سم ستوران نماند و در آتش نسوزد و بچه‌ها آسیب جدی در این جنگ نبینند که البته این امر با معاون سایر زنان کاروان صورت گرفت.
این پژوهشگر تاریخ اسلام در ادامه گفت: ایثار و فداکاری ویژگی دیگر زنان نهضت امام حسین (ع) بود تا جایی که همسر و برادران و فرزندان خود را برای پیکار در رکاب امام حسین (ع) تهییج می‌کردند تا جایی که زینب (س) رو به عبیدالله بن زیاد کرده و می‌گوید: سیر نشدی این قدر کُشتی و به این صورت از جان امام خود حفاظت می‌کند.
وی با اشاره به سخنوری و فصاحت نزد زنان قیام عاشورا، گفت: اوج این اتفاق را می‌توان در وجود حضرت زنیب (س) در رسوایی و افشاگری بنی امیه و در قالب سخنرانی آتشین ایشان در کوفه و شام مشاهده کرد و یا مادر وهب نصرانی که آن شجاعت و البته بلاغت را در جریان رهسپاری پسرش برای جانفشانی در راه امام حسین (ع) به خرج داد.
محمدزاده به مقاطع پس از عاشورا و حضور پررنگ زنان در ابلاغ قیام سیدالشهدا (ع) و روشنگری مردم اشاره کرد و گفت: برخی از این زنان حامل وصایای امام هستند و یکی از آن زنان فاطمه دخت امام حسین (ع) است و دیگری اُم سلمه است؛ این زن نخستین عزادار و شیون‌کننده برای امام حسین (ع) است که یعقوبی در کتاب تاریخش می‌گوید که صدای شیون از خانه او شنیده می‌شد که مجلس عزا برپا می‌کند و آنقدر اشک می‌ریزد و مرثیه‌سرایی می‌کند که یکسال پس از واقعه کربلا از دنیا می‌رود.
وی به جنبه دیگری از ویژگی زنان قیام امام حسین (ع) اشاره کرده و گفت: برخی دیگر از این زنان گزارش‌نویس بودند و رویدادها را پس از واقعه می‌نوشتند. در مقتل ابومخنف از این زنان که مستقیم و غیرمستقیم گزارش‌هایی را از واقعه کربلا می‌نویسند، نام برده شده است و البته زهد و پارسایی زنانی که در نهضت امام حسین(ع) حضور داشتند نیز بسیار زبانزد است که این زنان عابد و عارف بودند و در عصر یازدهم عاشورا که شب سختی بود و همه افراد کشته شده بودند و بچه‌ها در ترس و دلهره بودند اما رفتار آنها نشان از رضایت آنها و تسلیم شدن در برابر اراده و خواست الهی بوده و البته باید عفت و پاکدامنی را نیز از دیگر از جمله ویژگی زنان نهضت امام حسین (ع) به حساب آورد.
وی مرثیه سرایی را از دیگر شاخصه‌های زنان در نهضت عاشورا برشمرد و عنوان کرد: زینب (س) در کربلا نعش بی سر برادر را بغل می‌گیرد و مرثیه‌سرایی می‌کند. همچنین مرثیه‌هایی که رباب در دربار یزید شروع به خواندن می‌کند و ام البنین آنقدر تکان‌دهنده مرثیه‌سرایی می‌کند که همه مردم اشک می‌ریزند.
مرضیه محمدزاده در پایان اظهار داشت: در ماجرای عاشورا زنانی را نیز می توان سراغ گرفت که همسرانشان از جمله دژخیمانی بودند که در سپاه عمر سعد علیه امام حسین (ع) حضور داشتند و نمونه بارز آنها عفیف همسر خولی است که همه ماجرای حمل سر مبارک امام حسین توسط خولی و گذاشتن آن در تنور خانه را برای آنکه بتواند با بردن سر نزد عبیدالله جایزه بگیرد شنیده‌اند که زن او این مسئله را برنتافته و مخفیگاه خولی را در مراجعت شرطه‌های مختار برای دستگیری و اعدام او افشا می‌کند.
