به گزارش کرب‌و‌بلا به نقل از شفقنا، بزرگداشت شهادت امام حسین علیه‌السلام در روز عاشورا به لحاظ شور و تعهد عاطفی، نقطه اوج تقویم مذهبی شیعیان محسوب می‌شود. بنابر نوشته تامسون گیل، به غیر از مناسک سالیانه حج، در جهان اسلام مراسم مذهبی پراحساس‌تر از حرکت دسته‌جمعی عزاداران در روز عاشورا که در ایران و شبه قاره هند اتفاق می‌افتد، وجود ندارد. در این مناطق از قرن پانزدهم میلادی روضه‌خوانی، روایت واقعه کربلا و اندکی بعد تعزیه مرسوم شد.
پس از به حکومت رسیدن دولت صفویه در ایران در دهه نخست قرن شانزدهم، مردمان زیادی از جنوب آسیا به مذهب شیعه اثنی‌عشری درآمدند. زیرا ایرانیان زیادی در طی دوره مغول (قرون 13 و 14 میلادی) به جنوب هندوستان مهاجرت کرده و با رسمی شدن مذهب شیعه در ایران، به آن گرایش یافتند. بعدها با مهاجرت خواص، بازرگانان، علما، صوفی‌های شیعه بیشتری از ایران، مذهب تشیع در این منطقه پیروان بیشتری پیدا کرد. با به سلطنت رسیدن قطب شاهیان در قرن شانزدهم در حیدرآباد، آیین‌های شیعه از جمله نماز جمعه و مراسم عزاداری امام حسین (ع) مورد حمایت قرار گرفت. اکنون شیعیان در حدود 5 درصد از مسلمانان هندوستان و حدود 17 درصد از کل جمعیت پاکستان را شکل می‌دهند. امروزه در هندوستان عزاداری در ایام محرم در شهرهایی که جمعیت زیادی از مسلمانان در آن زندگی می‌کنند از جمله لکهنو، حیدرآباد، کلکته، دهلی و بمبئی برگزار می‌شود.
آیین عزاداری محرم در هندوستان
به طور سنتی مراسم عزاداری امام حسین (ع) در سراسر شمال هندوستان به ویژه در شهر لکهنو که در آن جمعیت مسلمانان قابل توجه است، از قرن شانزدهم برگزار می‌شود، گرچه برخی از متخصصان باور دارند که این سنت‌ها پیشینه طولانی‌تری دارند.
صدها نفر در حالی که بنرها و ماکت‌هایی از حرم امام حسین (ع) را حمل می‌کنند، در این حرکت دسته‌جمعی شرکت می‌کنند. بسیاری لباس سیاه بر تن می‌کنند. در واقع در این ایام سیاه، رنگ معمول پوشش شهروندان است، حتی کسانی که در مراسم شرکت نمی‌کنند سیاه می‌پوشند، چرا که رنگ سیاه رنگ عزاداری است.
اکثر مسلمانان شیعه در طی ساعات ظهر عاشورا و ده روز اول محرم لب به آب نمی‌زنند. در اماکن بسیاری از جمله در امام باره‌ها مجلس عزاداری برگزار می‌شود و علمای شیعه به روایت حوادث گذشته بر امام حسین (ع) و یاران ایشان می‌پردازند.
در میان مسلمانان هندوستان مرسوم است که در ایام محرم توجه بیشتری به خرید غذا و لباس عزاداری برای خانواده خود و افراد نیازمند دارند. جامعه شیعیان اغلب در دهه نخست محرم از افراط در خرید لباس نو یا ازدواج کردن اجتناب می‌کنند.
مولانا صابر رضا، از علمای اسلامی بمبئی در خصوص عزاداری امام حسین (ع) می‌گوید: «ما برای شهادت امام حسین (ع) چنان به سوگ می‌نشینیم که گویی یکی از نزدیکان و عزیزان خود را از دست داده‌ایم.» به گفته وی پیام محرم این است که «اگر به کسی آزار رساندی، خودت نیز آزار می‌بینی.»
در روز عاشورا ادارات دولتی، تجارت‌خانه‌ها، بازارهای بورس و مدارس هندوستان تعطیل است.
بنای حسینیه در شبه قاره هند
در هندوستان مرسوم‌ترین مترادف برای حسینیه و تکیه، واژه «امام باره» است که گاهی عاشورخانه و عزاخانه نیز گفته می‌شود. قدیمی‌ترین امام باره در شبه قاره هند «حسینی دالان» است که در سال 1642 در داکا ساخته شده و در بنگلادش قرار دارد.
«امام باره آصف‌الدوله» در لکهنو معتبرترین بنا از این نوع است. این امام باره که توسط نواب آصف‌الدوله در سال 1784 بنای آن آغاز شد و 14 سال به طول انجامید، یکی از سمبل‌های افتخار و شکوه در شهر لکهنو هندوستان محسوب می‌شود و طی دو قرن گذشته گردشگران بسیاری را به سوی خود جذب کرده است.
منابع: دانشنامه مذهب نوشته تامسون گیل، دانشنامه ایرانیکا، وال استریت ژورنال، Festivals of India، The Wanderer
منابع عکس: ایندین اکسپرس، رویترز
