گالری جانا در جمع دوستداران حسین علیهالسلام، میزبان چند اثر نقاشی است که با تکنیک رنگ و روغن ترسیم شده و هنرمند جوان این آثار در میان تابلوهای نقاشی با لمس قلم بر روی بوم در حال تکمیل تابلوی دیگری است.
گفتوگوی کربوبلا با این هنرمند را در ادامه میخوانید:
شما پیشتر نیز چنین موضوعاتی را در آثار ورکشاپهای مجمع دوستداران حسین (ع) انتخاب کرده بودید. کمی در خصوص این آثار به خوانندگان ما بگویید؟
واقعیت این است که تا پیش از آشنایی با مجمع دوستداران حسین (ع)، در حوزه مذهبی کار نکرده بودم. حضور من در این فضا موجب شد تا به خلق اثر با این محورها علاقهمند شوم و شاید فضای خاص و منحصر به فرد کانون فرهنگی زیتون، یکی از علل این امر بود. خوشحالم که این اتفاق افتاد و در برگزاری دومین ورکشاپ در این مجمع، محوریت زنان را انتخاب کردم.
کاری که در ورکشاپ پیشین ارائه کردید با چه رویکردی انتخاب شد؟
«تحیر سرخ» نام اثری است که در نخستین ورکشاپ رنگ و روغن که مصادف با نیمه شعبان برگزار شد، ارائه کردم. تمایز و تفاوت سوژه نسبت به فضای پیرامونی توجهم را جلب کرد. گویی چیزی این آدم را که پیرمردی مشغول عزاداری برای اباعبداللهالحسین (ع) است، از فضای اطراف جدا میکند. همه مشغول عزاداری بودند اما او دچار بهت و تحیری بود که خودم هم تلاش کردم در اثرم این نکته را برجسته کنم تا تأثیری که بر من داشت را به مخاطب نیز منتقل کند.
طی ایامی که در مجمع دوستداران حسین (ع) حضور دارید چه موضوعی را برای ورکشاپ انتخاب کردید؟
برای این ورکشاپ، به نقش و اثر بانوان در عاشورا میپردازم. دلیل اصلی برای توجه به این موضوع، برجسته بودن نقش زنان در واقعه عاشورا است. از طرفی با توجه به اینکه خودم یک زن هستم و در فضای هنری کار میکنم، ترجیح دادم این موضوع را انتخاب کنم. این تصویر از سایت خود شما یعنی کربوبلا انتخاب شده است.
با توجه به باورهای ما از عاشورا، این موضوع چه ویژگی خاصی داشت که توجه شما را به خود جلب کرد و شما از چه زاویهای به این موضوع پرداختید؟
همانطور که عرض کردم، در وهله نخست نقش یک زن با توجه به اینکه خودم هم یک زن هستم، برایم در خور توجه بود. فضای نقشآفرینی زنان در جامعه ما نیازمند بازنگری است و با پیشینه و شناختی که از واقعه عاشورا داریم، میدانیم که این نقش، در بخشهای گوناگون این رویداد تاریخی اثرگذار و سرنوشتساز بوده است. این دامنه اثر را به هیچ عنوان نمیتوان نادیده گرفت و شاید اگر زنان حضور نداشتند، انتقال صحیح پیام حقیقی عاشورا هم محقق نمیشد. حسم نسبت به بانوان، علیالخصوص در این رویداد، وجه قدرتمند و اثرگذار این حضور است. چیزی که شاید امروزه خیلی کمرنگ شده و گاهی نادیده انگاشته میشود. تلاش میکنم با پرداختن به این نمونه بارز، نقش زنان را یادآوری کنم و با اثرم بگویم هر زنی در هر جایگاهی میتواند نقش اثرگذارش را در جامعه ایفا کند بهطوریکه تاریخساز شود.
در خصوص اثرگذاری سخن گفتید؛ اساسا هنر تصویرگری و کاری که انجام میدهید تا چه میزان میتواند بیانگر مفهوم واقعی عاشورا و دارای اثرگذاری باشد؟
عمق و دامنه تأثیر هنر و نقشی که میتواند در انتقال مفاهیم داشته باشد، بدیهی است؛ رسالت هنر انتقال پیام درست به جامعه است و با توجه به ماهیتی که هنر دارد، هنرمند وظیفهای سنگین را بر دوش میکشد. ذات هنردوست آدمی، پذیرای پیام هنر به خصوص در حوزه تصویر است. نقاشی در تمامی دورهها از جایگاه خوبی برای کمک به اطلاعرسانی برخوردار بوده و معتقدم این جایگاه در جامعه امروزی به قوت خودش باقی است. واقعه عاشورا و پیام امام حسین (ع) به طور خاص دارای ظرفیتهای ویژهای است و حضور هنرمند در این راه میتواند هنرمند و جامعه را توامان متحول کند.
هنری که به آن مشغول هستید در موضوع کربلا تا چه اندازه در ادای دین نسبت به انتقال شفاف و صحیح پیامها موفق عمل کرده است و هنرمندان ما تا چه میزان از این ظرفیت برای پرداختن به موضوع کربلا بهره بردهاند؟
میتوانم به جرأت بگویم جز در اندک مواردی نتوانستهاند آنطور که باید و شاید با پرداختن و بیان مفاهیم نهفته در این رویداد، از جمله همین نقش زنان، حق مطلب را ادا کنند. این در حالی است که هنر نقاشی، بسیار گسترده است و میتوان خیلی کارها را به وسیله این ابراز کارآمد انجام داد و به خصوص زنان هنرمند ما میتوانند به این حوزه بپردازند.
علت را چه میدانید؟
شاید علت این باشد که نگاه هنرمندان برای خلق اثر در این حوزهها، به یکسری موضوعات، محدود شده است. در صورتی که هنرمند میتواند موضوعات بسیاری را دستمایه قرار دهد تا بتواند بر مخاطبش اثر بگذارد. برخی از رویکردها و نگرشها موجب غالب شدن تعاریفی شده است که تأثیرش را بر هنرمند نیز گذاشته و موجب ایجاد حصارهایی پیرامون نگاه هنرمندان نسبت به موضوعات دینی و ارزشی شده است. بخشی از این اتفاق ناشی از جامعه و بخشی دیگر به هنرمند بر میگردد و این دو به نوعی علت و معلول یکدیگر هستند. خودم به شخصه تا پیش از این به دلیل همین نگاهها ترجیح میدادم کمتر به سوی این فضاها بروم. اما نگاههای تازه به موضوعات و گسترش فعالیتهای اینچنینی، میل و اشتیاق را در جامعه از یک سو و در هنرمندان از سوی دیگر تقویت خواهد کرد. این نگاه تازه و فضای جدید میتواند هنرمندان را فارغ از هر نگاهی به این دست موضوعات نزدیک کند.
برگردیم به ورکشاپی که در مجمع دوستداران حسین (ع) دارید. قرار است چه کاری را انجام دهید؟
در نخستین روز از مجمع دوستداران حسین (ع)، یک تابلوی رنگ و روغن را با محوریت زنان آغاز کردم که بخشی از این تابلو در روز دوم تکمیل شد. به امید خدا با کامل شدن این اثر در سومین روز، نقاشی تابلوی جدید را آغاز میکنم.
دومین تابلو در چه حوزهای است؟
به همین ترتیب در تابلوی دوم نیز نقش محوری زنان را اما از زاویه نگاهی دیگر مورد توجه قرار دادهام. زیرا همان طور که عرض کردم، این ورکشاپ به جایگاه زنان و بخشهایی که در آن نقشآفرین هستند، میپردازد.
به عنوان کلام پایانی؛ فکر میکنید در فضای پیچیده رسانهای امروز جامعه چگونه و تا چه میزان پذیرای انتقال پیام واقعی عاشوراست و کارهایی از این دست تا چه اندازه به بیان واقعی پیام کربلا کمک میکند؟
اکنون که بسترهای ارتباطی جدیتر و بسیار گستردهتر شده به نظر من زمینه مناسبی برای کار کردن طیف گستردهای از هنرمندان در این موضوعات فراهم آمده است. هنرمندان ما نباید خود را به موضوعات خاصی محدود کنند و گستردگی فضای اطلاعرسانی تنوع بزرگی از آدمهای مختلف را گرد هم میآورد که هریک با نگاه و سلیقه منحصر به خود میتوانند پذیرای این دست آثار باشند.
دیدن کسی که قبلا در این فضا کار نکرده و اکنون جذب آن شده است به خودی خود میتواند جاذبه ایجاد کند و اثرگذار باشد. در فضای گسترده اطلاعرسانی، محدودیتها از میان برداشته شده است و افراد با هر نوع نگرشی میتوانند به موضوع عاشورا در آثارشان بپردازند. زیرا جامعه انسانی فارغ از هر دین و مذهبی که پیروی کند، با وجه انسانی عاشورا ارتباط میگیرد و بر همین اساس با نوع نگاه جدید و باز شدن فضای اندیشه به واسطه ابزارهای اطلاعرسانی جدید، درهای تازهای به روی خلق آثار ماندگار و مؤثر در این عرصه گشوده خواهد شد. فضایی که فکر میکنم کانون زیتون به خوبی به دنبال ایجاد آن است.
یکی از رسالتهای «کربوبلا» اطلاعرسانی در حوزه امام حسین علیهالسلام است که در راستای این رسالت، رویدادهای خبری را پوشش میدهد و مصاحبه با افراد صاحب نظر را به صورت غیرجانبدارانه در جهت تبیین دیدگاههای مختلف منتشر میکند. در نتیجه نظر افراد مصاحبه شونده لزوما همان دیدگاه «کربوبلا» نخواهد بود.