در ادوار مختلف شاعران شیعه در رثای امام حسین (ع) اشعار عربی فراوانی سروده‌اند. شریف مرتضی، فقیه والامقام شیعی از جمله افرادی است که بیشتر اشعار رثایی خود را به امام حسین (ع) اختصاص داده است. 

اغراض شعر کهن در شعر آیینی نیز وجود دارد؛ اما نوع و چگونگی بهره­ برداری از این اغراض جلوه‌ه­ای ویژه و رویکردی متفاوت به آن می‌­بخشد وصف مدح هجا و رثا در تاریخ ادبیات عربی از کاربردی ذاتی و ماهوی برخوردار است به این معنی که هریک از این شیوه­‌های شعری در همان هدف و عنوان کلی توصیف ستایش سرزنش مرثیه به کار برده می‌­شود اما در شعر حماسی آیینی عاشورایی عملکردی ابزاری و آلی می‌­یابند.

در مقاله پیش به دوره‌های شعر حماسی پرداخته شد حال به بررسی زمینه­‌های تاریخی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و ادبی شعر حماسی پرداخته و دوره­ شکل­‌گیری و تحول آغازین  آن تبیین شد.

در ادامه ارزش­‌های دینی نهفته در قیام کربلا، همچون استمرار غدیر و ولایت، تولی و تبری، جهاد، شهادت و انتظار که در شعرحماسی منعکس شده است می پردازیم