در بررسی قیام عاشورا به ترتیب تقدم زمانی وقایع، سخن را از داستان تلخ تنهایی ناگهانی مسلم بن عقیل (ع) در شهری که ساعتی قبل پر از یاران او بود آغاز می کنیم. با ورود مسلم به کوفه با عنوان نماینده امام (ع)، بسیاری از مردم شهر با او بیعت کردند که برخی رقم را تا چهل هزار ذکر کرده اند.

یکی از ویژگی‌های مهم عاشورا، حضور جدی زنان و مشارکت عینی و عملی آنان در این قیام جاویدان است. اگر برنامه جامع امام حسین (ع) را از مدینه تا مدینه ارزیابی کنیم، به دو مسیر از مدینه تا کربلا و از کربلا تا مدینه تقسیم می‌شود. مسیر اول را حسینیان با «شهادت» و مسیر دوم را زینبیان با «استقامت» به انجام رساندند.
 

از پرهاى سوخته و خیمه هاى خاکستر، چهل روز مى­‌گذرد؛ از شانه هاى بى­ تکیه­ گاه و چشم ­هاى به خون نشسته، از لحظاتى که سیلى می‌وزید و صحرا در عطشى طولانى، ثانیه هایش را به مرگ مى‌بخشید.