کنیه نامی است که به جهت اسم نبردن شخص به اسم کوچکش برای شخص انتخاب می‌شود و نام بردن فرد به کنیه‌اش نوعی احترام محسوب می‌شود در ابتدای کنیه معمولاً اب، ام و یا ابن وجود دارد و در اکثر اوقات کنیه بر اساس نام فرزند بزرگ‌تر انتخاب می‌شود مانند ابوالحسن که کنیه امیرالمؤمنین علیه‌السلام است. هرچند در روایات دستور به انتخاب کنیه برای کودک شده است. الزاما کنیه نباید بر اساس نام فرزند باشد به همین جهت کنیه حضرت رضا ابا الحسن بوده در حالی که آن حضرت تنها فرزندشان امام جواد بوده است. لقب بر اساس اوصاف بارز شخص انتخاب و گذارده می‌شود. مانند امین و صادق و تفاوت آن با کنیه در پیشوند آب وام و یا ابن است که در ابتدای کنیه وجود دارد، کنیه‌ها معمولاً از سوی خود ایمه برای فرزندانشان انتخاب می‌شده و در روایتی آمده است ما فرزندانمان را در کوکی برایشان کنیه انتخاب می‌کنیم لکن القاب آن‌ها بیشتر اوقات از سوی دیگران بر اساس اوصاف آنان گذارده می‌شده همچون امین برای پیامبر و یا سجاد و یا زین‌العابدین برای امام چهارم.
به امام حسین علیه‌السلام القاب فراوانی نسبت داده شده که بسیاری از آن‌ها با القاب برادرشان، امام حسن (ع)، مشترک است. از القاب خاص امام، زکی، طیب، وفیّ، سید، مبارک[1]، نافع، الدلیل علی ذات‌اللّه[2]، رشید و التابع لمرضاهاللّه[3] بوده است.[4] ابن طلحه شافعی[5] لقب زکی را مشهورتر از دیگر القاب و لقب سید شباب أهل‌الجنه را مهم‌ترین آن‌ها دانسته است. در پاره‌ای از احادیث امامان شیعه نیز امام حسین (ع) با لقب شهید یا سیدالشهدا خوانده شده است.[6] در برخی متون ادبی و تاریخیِ متعلق به سده‌های چهارم به بعد برای امام حسین لقب امیرالمؤمنین نیز یاد شده است[7] که با توجه به این‌که آن حضرت هیچ‌گاه خلافت ظاهری نیافت، درخور توجه است.
کنیه امام حسین در تمام منابع ابوعبدالله ذکر شده[8]، اما خصیبی[9] کنیه‌اش را نزد خاصه ابوعلی دانسته است.
- برای اطلاع بیشتر از القاب امام حسین (ع) لینک زیر را بخوانید.
- برای اطلاع بیشتر از معنای کنیه ها و القاب لینک‌های زیر را بخوانید.
