شب نوزدهم اولین شب از شبهای قدر است و پس از آن شب دوم و سوم، شب بیستویکم و بیستوسوم ماه رمضان است. شب قدر همان شبی است که در تمام سال شبی بهخوبی و فضیلت آن نمیرسد و عمل در آن بهتر است از عمل در هزار ماه و در آن شب تقدیر امور سال انجام میشود و ملائکه و «روح» که اعظم ملائکه است در آن شب به اذن پروردگار به زمین نازل میشوند و به خدمت امام زمان علیهالسلام مشرّف میشوند و آنچه برای هر کس مقدّر شده است بر امام زمان (ع) عرضه میکنند و اعمال شبهای قدر دو نوع است یکی آنکه در هر سه شب باید انجام شود و دیگر اعمال مخصوص است که خاص هریک از این شبها است.
اعمال مشترک شب های قدر از این قرار است
اوّل غسل
علامه مجلسی فرموده که غسل این شبها را مقارن غروب آفتاب انجام دادن بهتر است که نماز شام را با غسل بخواند.
دوم دو رکعت نماز
که در هر رکعت پس از سوره «حمد»، هفت مرتبه «توحید» خوانده و پس از فراغت از نماز هفتاد مرتبه بگوید، «استغفر اللّه و اتوب الیه» در روایت نبوى است: که از جاى برنخیزد تا خدا او و پدر و مادرش را بیامرزد...
سوم: قرآن مجید را باز کند و در برابر خود گرفته و بگوید:
اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِکِتَابِکَ الْمُنْزَلِ وَ مَا فِیهِ وَ فِیهِ اسْمُکَ الْأَکْبَرُ وَ أَسْمَاؤُکَ الْحُسْنَى وَ مَا یُخَافُ وَ یُرْجَى أَنْ تَجْعَلَنِی مِنْ عُتَقَائِکَ مِنَ النَّارِ.
خداى از تو درخواست مىکنم به حق کتاب نازل شدهات و آنچه در آن است و در آن است نام بزرگترت و نامهاى نیکوترت و آنچه بیم انگیز است و امیدبخش، اینکه مرا از آزادشدگان از آتش دوزخ قرار دهى.
سپس هر حاجت که دارد بخواهد.
سپس قرآن را برسر خود بگذارد و بگوید:
اللَّهُمَّ بِحَقِّ هَذَا الْقُرْآنِ وَ بِحَقِّ مَنْ أَرْسَلْتَهُ بِهِ وَ بِحَقِّ کُلِّ مُؤْمِنٍ مَدَحْتَهُ فِیهِ وَ بِحَقِّکَ عَلَیْهِمْ فَلا أَحَدَ أَعْرَفُ بِحَقِّکَ مِنْکَ
خدایا به حق این قرآن و به حق کسىکه آن را بر او فرستادى و به حق هر مؤمنى که او را در قرآن ستودى و به حق خود بر آنان، پس احدى شناساتر از تو به حق تو نیست.
سپس ده مرتبه بگوید «بِکَ یَا اللَّهُ به ذاتت اى خدا» و ده مرتبه «بِمُحَمَّدٍ به حق محمّد» و ده مرتبه «بِعَلِیٍّ به حق على» و ده مرتبه «بِفَاطِمَهَ به حق فاطمه» و ده مرتبه «بِالْحَسَنِ به حق حسن» و ده مرتبه «بِالْحُسَیْنِ به حق حسین» و ده مرتبه «بِعَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ به حق على بن الحسین» و ده مرتبه «بِمُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ به حق محمّد بن على» و ده مرتبه «بِجَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ به حق جعفر بن محمّد» و ده مرتبه «بِمُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ به حق موسى بن جعفر» و ده مرتبه «بِعَلِیِّ بْنِ مُوسَى به حق على بن موسى» و ده مرتبه «بِمُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ به حق محمد بن على» و ده مرتبه «بِعَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدٍ به حق على بن محمّد» و ده مرتبه «بِالْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ به حق حسین بن على» و ده مرتبه «بِالْحُجَّهِ به حق حجّت.»
پس هر حاجتى که دارى از خدا بخواه.
پنجم حضرت سید الشهّدا (ع) را زیارت کند.
در روایت آمده: هنگامى که شب قدر میشود، منادى از آسمان هفتم از پشت عرش ندا سر مىدهد که خدا هرکه را به زیارت مزار امام حسین علیه السّلام آمده آمرزید.
ششم این شبها را احیا بدارد
روایت شده هرکه شب قدر را احیا بدارد، گناهانش آمرزیده مىشود، هرچند به شماره ستارگان آسمان و سنگینى کوهها و پیمانه دریاها باشد.
هفتم صد رکعت نماز بجا آورد
که فضلیت بسیار دارد و بهتر آن است که در هر رکعت پس از سوره «حمد»، ده مرتبه «توحید» بخواند.
هشتم این دعا را بخواند
«اللَّهُمَّ إِنِّی أَمْسَیْتُ لَکَ عَبْدا دَاخِرا لا أَمْلِکُ لِنَفْسِی نَفْعا وَ لا ضَرّا وَ لا أَصْرِفُ عَنْهَا سُوءا أَشْهَدُ بِذَلِکَ عَلَى نَفْسِی وَ أَعْتَرِفُ لَکَ بِضَعْفِ قُوَّتِی وَ قِلَّهِ حِیلَتِی فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْجِزْ لِی مَا وَعَدْتَنِی وَ جَمِیعَ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ مِنَ الْمَغْفِرَهِ فِی هَذِهِ اللَّیْلَهِ وَ أَتْمِمْ عَلَیَّ مَا آتَیْتَنِی فَإِنِّی عَبْدُکَ الْمِسْکِینُ الْمُسْتَکِینُ الضَّعِیفُ الْفَقِیرُ الْمَهِینُ اللَّهُمَّ لا تَجْعَلْنِی نَاسِیا لِذِکْرِکَ فِیمَا أَوْلَیْتَنِی وَ لا [غَافِلا] لِإِحْسَانِکَ فِیمَا أَعْطَیْتَنِی وَ لا آیِسا مِنْ إِجَابَتِکَ وَ إِنْ أَبْطَأَتْ عَنِّی فِی سَرَّاءَ [کُنْتُ] أَوْ ضَرَّاءَ أَوْ شِدَّهٍ أَوْ رَخَاءٍ أَوْ عَافِیَهٍ أَوْ بَلاءٍ أَوْ بُؤْسٍ أَوْ نَعْمَاءَ إِنَّکَ سَمِیعُ الدُّعَاءِ
خدایا شام کردم درحالىکه براى تو تنها بنده کوچک و خوارى هستم که براى خویش سود و زیانى را به دست ندارم و نمىتوانم از خود پیشآمد بدى را بازگردانم، به این امر بر خویش گواهى مىدهم و در پیشگاهت به ناتوانى و کمى چارهام اعتراف مىکنم، خدایا بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و آنچه را به من و همه مردان و زنان مؤمن، از آمرزش در این شب وعده دادى وفا کن و آنچه را به من عنایت فرموده اى کامل ساز که من بنده بیچاره، درمانده، ناتوان، تهیدست خوار توام. خدایا مرا فراموش کننده ذکرت قرار مده، در آنچه سزاوار آنم فرمودى و نه فراموش کننده احسانت، در آنچه عطایم نمودى و نه ناامید از اجابتت، گرچه مدّت زمانى طولانى گردد، چه در خوشى یا ناخوشى، یا سختى، یا آسانى، یا عافیت، یا بلا، یا تنگدستى، یا در نعمت همانا تو شنونده دعایى.»
این دعا را کفعمى از امام زین العابدین (ع) روایت کرده که در این شبها، در حال قیام و قعود و رکوع و سجود مىخواندند،
علاّمه مجلسى فرموده: بهترین اعمال در این شبها، درخواست آمرزش و دعا است، براى حوایج دنیا و آخرت خود و پدر و مادر و خویشان و برادران و خواهران مؤمن، چه آنانکه زندهاند و چه آنانکه از دنیا رفتهاند و خواندن اذکار و صلوات بر محمّد و آل محمّد علیهم السّلام به هر اندازه که بتواند
در بعضى از روایات وارد شده دعاى جوشن کبیر را در این سه شب بخواند.
روایت شده که خدمت رسول خدا صلى اللّه علیه و آله عرض شد: اگر شب قدر را یافتم، از خداى خود چه بخواهم؟ فرمود: عافیت.