کنیه‌هایی که با کلمه «اب» شروع می‌شود، معمولا سه نوع است:
1. گاه با توجه به نام فرزند، کنیه مشخص می‌شود؛ مثلا: کنیه حضرت علی علیه‌السلام، ابوالحسن است؛ چون نام فرزندشان حسن بوده است. یا کنیه امام باقر (ع) ابوجعفر است؛ چون نام فرزندشان جعفر بوده است.
2. گاه بدون این‌که کسی فرزندی داشته باشد، حتی در بدو تولدش -صرفا با توجه به اسمش- کنیه‌ای برایش قرار می‌دهند. در این حالت معمولا با توجه به مشهورترین کسی که با شخص موردنظر هم نام بوده است، کنیه را قرار می‌دهند؛ مثلا کسی که نامش محمد است، با توجه به این‌که امام باقر (ع) کنیه‌شان ابوجعفر بوده است، کنیه او را نیز ابوجعفر می‌گذارند. حتی اگر فرزندی به نام جعفر نداشته باشد. مثل امام جواد (ع) که نام مبارکشان محمد است؛ لذا کنیه‌شان مثل جد بزرگوارشان، امام باقر (ع)، ابوجعفر می‌باشد؛ و نیز مثل محمد بن یعقوب کلینی، محمد بن علی ابن حسین‌‌بن‌‌بابویه (شیخ صدوق) و محمدبن‌‌حسن طوسی (شیخ طوسی) که کنیه هر سه ابوجعفر است؛ و همچنین اگر کسی را علی نام گذارند، کنیه‌اش ابوالحسن خواهد بود؛ و اگر کسی را حسن نام‌گذاری کنند، کنیه‌اش ابومحمد می‌باشد؛ زیرا کنیه امیرالمؤمنین (ع) ابوالحسن و کنیه امام حسن (ع) ابومحمد بوده است.
3. گاه با توجه به صفتی که شخص دارای آن صفت است و همیشه با آن همراه می‌باشد و یا با توجه به چیزی که با آن ملازم بوده و همراهی داشته است، کنیه مشخص می‌شود. مثلا به شخصی که جود و بخشندگی زیادی دارد، ابوجواد می‌گویند. حتی برای حیوانات و اشیاء نیز با توجه به صفتشان کنیه می‌گذارند. مثلا سرکه را ابونافع و خروس را ابوالیقظان می‌گویند. در بعضی اخبار آمده است که رسول اکرم (ص) را ابوالقاسم گویند؛ چون تقسیم بهشت و جهنم به دست ایشان است. یا کنیه دیگر امیرالمؤمنین (ع) ابوتراب است، زیرا پیامبر اکرم (ص) ایشان را در حال سجده بر خاک دیدند و این کنیه را برای آن حضرت قرار دادند و بعضی نیز گویند: امیرالمؤمنین (ع) روی خاک خوابیده بودند و بدنشان خاکی شده بود، رسول اکرم (ص) تشریف آوردند و کنار سر آن حضرت نشستند و ایشان را بیدار کرده شروع به پاک کردن خاک از پشت ایشان کردند و فرمودند «اجلس انما انت ابوتراب» (بنشین تو ابوتراب هستی) و لذا حضرت علی (ع) این کنیه را از سایر کنیه‌های خود بیشتر دوست می‌داشتند.
اگر حضرت ابوعبدالله (ع) در روز عاشورا، به آن روش عمل نمی‌کردند، از دین اسلام و عبادت و بندگی خداوند متعال روی زمین، اثری باقی نمی‌ماند و هر کس بعد از ایشان خداوند را -به طور صحیح- عبادت کند، همه از برکت وجود مقدس ایشان است، لذا در حقیقت آن جناب پدر همه عبادت‌کنندگان خداوند است.
کنیه حضرت سید الشهداء (ع):
از برخی روایات به دست می‌آید که کنیه حضرت سیدالشهدا (ع) در بدو تولد «ابوعبدالله» بوده است؛ چنان‌که در روایتی از اسماء بنت عُمَیس نقل شده است که رسول اکرم ـ‌صلی‌‌الله‌علیه‌وآله‌ـ در روز هفتم ولادت حضرت سید الشهداء (ع)، ایشان را بغل گرفته و فرمودند: یا اباعبدالله عزیزٌ عَلَی (ای اباعبدالله بر من بسیار ناگوار است) و گریه کردند. اسماء عرض کرد: پدر و مادرم فدای شما، امروز چنین می‌کنید، روز اول همچنین کردید! چرا؟ حضرت فرمودند: بر پسرم گریه می‌کنم که گروه ظالم و کافر از بنی‌امیه او را می‌کشند...»
از این خبر به دست می‌آید که کنیه ایشان نیز -علاوه بر اسمشان- توسط رسول اکرم ـ‌صلی‌‌الله‌علیه‌وآله‌ـ و طبعا از جانب خداوند متعال تعیین شده است. در مورد علت، سبب و سر این کنیه دو احتمال وجود دارد:
1. چون حضرت سیدالشهداء (ع) در مقام اظهار عبودیت و خداپرستی و ثبات قدم در توحید و محبت خداوند متعال، در مرتبه‌ای قرار داشتند که احدی از انبیا و اولیا جز جد، پدر و برادر بزرگوارشان (ع) نتوانست به آن مقام و مرتبه برسد و خصوصا در روز عاشورا عبادتی کردند که دربردارنده همه عبادات ظاهری و باطنی بود، ایشان را «ابوعبدالله» نامیده‌اند. چنان‌که -همان‌طور که اشاره شد- به انسان بسیار بخشنده ابوجواد می‌گویند.
2. از آن‌جاکه اگر حضرت ابوعبدالله (ع) در روز عاشورا، به آن روش عمل نمی‌کردند، از دین اسلام و عبادت و بندگی خداوند متعال روی زمین، اثری باقی نمی‌ماند و هر کس بعد از ایشان خداوند را -به طور صحیح- عبادت کند، همه از برکت وجود مقدس ایشان است، لذا در حقیقت آن جناب پدر همه عبادت‌کنندگان خداوند است؛ و الله العالم.
.jpg)
.jpg)
