در این مقاله خواهید خواند:
استقبال مردم کوفه؛ گریه و زاری
سخنان حضرت زینب:
وصف حضرت سجاد(ع) از حضرت زینب(َع)؛ «تو دانایی، بدون آن که آموخته باشی»
متن عربی خطبه حضرت زینب در ورود به کوفه
کاروان اسرا در روز دوازدهم محرم وارد کوفه می شوند.
استقبال مردم کوفه؛ گریه و زاری
زنان اهل کوفه زارى می‌کردند و گریبان چاک زده بودند و مردان هم با آنان مى‌گریستند، حضرت زین‌العابدین (ع) از بیمارى ناتوان بودند با صدای ضعیف و آهسته گفتند: «اینان بر ما گریه مى‌کنند پس چه کسی با ما می جنگید؟!» آنگاه حضرت زینب (س) سوى مردم اشاره کردند که ساکت باشید.
حذیم گوید: هرگز بانویى پرده‌نشین گویاتر از وى ندیدم، گویى بر زبان علی (ع) سخن مى‌راند.
همه ساکت شدند و هر زنگى از بانگ ایستاد، پس از حمد و ثناى الهى و صلوات بر رسول خدا (ص) فرمود:
آغاز سخنان حضرت زینب
«امّا بعد، اى مردم کوفه! اى گروه دغا و دغل و بى‌غیرت! اشکتان خشک نشود و ناله‌تان آرام نگیرد. مثل شما مثل آن زنی است که رشته خود را پس از محکم بافتن باز و تارتار مى‌کند. سوگندهایتان را دست‌آویز فساد کرده‌اید. چه دارید جز لاف زدن و دشمنى و دروغ و مانند کنیزان چاپلوسى نمودن و چون دشمنان سخن چینى کردن؟! براى خود بد توشه‌اى فرستادید که خدا بر شما خشم آورد و در عذاب جاودان می‌مانید.
آیا برای برادرم می گریید؟
آیا براى برادرم مى‌گریید؟ آرى بگریید که شایسته گریستنید. بسیار بگریید و اندک بخندید که عار آن شما را گرفت. ننگ آن بر شما آمد ننگى که هرگز از خویشتن نتوانید شست و چگونه از خود بشویید این ننگ را که فرزند خاتم انبیاء؛ معدن رسالت و سیّد جوانان اهل بهشت را کشتید آنکه در جنگ سنگر شما و تنها حزب و دسته شما بود و در صلح موجب آرامش دل شما و مرهم زخم شما و در سختى‌ها التجاى شما بود و در محاربات مرجع شما او بود.
جای چه تعجب است اگر آسمان خون ببارد؟!
سودتان تبدیل به زیان شد
بد است آنچه پیش فرستادید براى خود. بد است آن بار گناهى که بر دوش خود گرفتید براى روز رستاخیز خود. نابودى باد! نابودى و سرنگونى باد بر شما! کوشش شما به نومیدی انجامید و دست‌ها بریده شد و سودها زیان شد. خشم پروردگار را براى خود خریدید و خوارى و بیچارگى برای شماحتمی باشد.
آیا می دانید چه کسی را کشتید؟
مى‌دانید چه جگرى از رسول خدا شکافتید و چه پیمانى را شکستید و ناموس او را از پرده بیرون کشیدید؟ آیا می دانید چه حرمتى از وى بدریدید و چه خونى ریختید؟! کار وحشیانه‌‌ای کردید که نزدیک است از هول آن آسمان‌ها فروریزد و زمین بشکافد و کوه‌ها متلاشى شود و از هم بپاشد. مصیبتى است دشوار و بزرگ و بد و پیچیده و شوم که در عظمت به عظمت زمین و آسمان است. آیا شگفت آورید اگر آسمان خون ببارد؟! عذاب آخرت خوارکننده تر است و یارى نمی‌شوید، پس مهلت عذاب خدا باعث چیره شدن شما نمی‌شود که خداى تعالى از شتاب و عجله منزّه است و از فوت خونى نمى‌ترسد و او در کمینگاه ما و شما است.»
آنگاه این اشعار سوزناک را خواندند
آنگاه این اشعار را فرمود: «چه خواهید گفت هنگامى که پیغمبر (ص) با شما گوید: این چه کاری است که به خانواده و فرزندان و عزیزان من کردید؛ شما که آخرین امّت هستید؟! بعضى اسیرند و بعضى آغشته به خون، پاداش من که نیک‌خواه شما بودم این نبود که با خویشانم پس از من بدى کنید، من مى‌ترسم عذابى بر شما نازل شود مانند آن عذاب که قوم ارم را هلاک کرد.»
پس از آن‌ها روى گردانید.
حضرت سجاد: «عمه جان! تو دانا و عالمی، بدون آنکه نزد کسی تعلیم دیده باشی»
مردم کوفه؛ حیران و وامانده
حذیم گفت: مردم را حیران دیدم و دست‌ها به دندان مى‌گزیدند، پیرمردى در کنار من بود مى‌گریست و ریشش از اشک‌تر شده بود و دست سوى آسمان برداشته مى‌گفت: پدر و مادرم فدایشان؛ سالخوردگان ایشان بهترین سالخوردگان‌اند و جوانانشان بهترین جوانان و زنانشان بهترین زنان و نسل آن‌ها والاتر از همه و فضل آن‌ها بالاتر و این اشعار سرود:
پیرانشان بهترین سالخوردگان‌اند و نسل اینان اگر شمار شود عارى از هر تباهى و خوارى است.
وصف حضرت سجاد(ع) از حضرت زینب(َع)؛ «تو دانایی، بدون آن که آموخته باشی»
پس علی بن الحسین (ع) فرمود: «اى عمّه خاموش باش، باقى ماندگان باید از گذشتگان عبرت گیرند و تو بحمدالله درس ناخوانده دانائى و نیاموخته خردمند و دیگر اینکه گریه و ناله رفتگان را باز نمى‌گرداند.» پس آن بانوى بزرگوار ساکت شد. سپس آن حضرت از مرکب فرود آمد و چادرى زدند، او زنان را فرود آورده و داخل چادر شد.[1]
متن عربی خطبه حضرت زینب در ورود به کوفه
خطبه زینب بنت علی بن أبی طالب بحضره اهل الکوفه فی ذلک الیوم تقریعا لهم و تأنیبا عَنْ حِذْیَمِ بْنِ شَرِیکٍ الْأَسَدِیِّ قَالَ: لَمَّا أَتَى عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ زین‌العابدین بِالنِّسْوَهِ مِنْ کَرْبَلَاءَ وَ کَانَ مَرِیضاً وَ إِذَا نِسَاءُ اهل الْکُوفَهِ یَنْتَدِبْنَ مُشَقَّقَاتِ الْجُیُوبِ وَ الرِّجَالُ مَعَهُنَّ یَبْکُونَ
فَقَالَ زین‌العابدین ع بِصَوْتٍ ضَئِیلٍ وَ قَدْ نَهَکَتْهُ الْعِلَّهُ إِنَّ هَؤُلَاءِ یَبْکُونَ عَلَیْنَا فَمَنْ قَتَلَنَا غَیْرَهُمْ؟ فَأَوْمَتْ زَیْنَبُ بِنْتُ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ ع إِلَى النَّاسِ بِالسُّکُوتِ قَالَ حِذْیَمٌ الْأَسَدِیُّ لَمْ أَرَ وَ الله خَفِرَهً قَطُّ أَنْطَقَ مِنْهَا کَأَنَّهَا تَنْطِقُ وَ تُفْرِغُ عَلَى لِسَانِ عَلِیٍّ ع وَ قَدْ أَشَارَتْ إِلَى النَّاسِ بِأَنْ أَنْصِتُوا فَارْتَدَّتِ الْأَنْفَاسُ وَ سَکَنَتِ الْأَجْرَاسُ ثُمَّ قَالَتْ بَعْدَ حَمْدِ الله تَعَالَى وَ الصَّلَاهِ عَلَى رَسُولِهِ ص أَمَّا بَعْدُ یَا اهل الْکُوفَهِ یَا اهل الْخَتْلِ وَ الْغَدْرِ وَ الْخَذْلِ أَلَا فَلَا رَقَأَتِ الْعَبْرَهُ وَ لَا هَدَأَتِ الزَّفْرَهُ إِنَّمَا مَثَلُکُمْ کَمَثَلِ الَّتِی نَقَضَتْ غَزْلَها مِنْ بَعْدِ قُوَّهٍ أَنْکاثاً تَتَّخِذُونَ أَیْمانَکُمْ دَخَلًا بَیْنَکُمْ- هَلْ فِیکُمْ إِلَّا الصَّلَفُ وَ الْعُجْبُ وَ الشَّنَفُ وَ الْکَذِبُ وَ مَلَقُ الْإِمَاءِ وَ غَمْزُ الْأَعْدَاءِ أَوْ کَمَرْعًى عَلَى دِمْنَهٍ أَوْ کَفِضَّهٍ عَلَى مَلْحُودَهٍ أَلَا بِئْسَ مَا قَدَّمَتْ لَکُمْ أَنْفُسُکُمْ أَنْ سَخِطَ الله عَلَیْکُمْ وَ فِی الْعَذَابِ أَنْتُمْ خَالِدُونَ أَ تَبْکُونَ أَخِی أَجَلْ وَ الله فَابْکُوا فَإِنَّکُمْ أَحْرَى بِالْبُکَاءِ فَابْکُوا کَثِیراً وَ اضْحَکُوا قَلِیلًا فَقَدْ أَبْلَیْتُمْ بِعَارِهَا وَ مَنَیْتُمْ بِشَنَارِهَا وَ لَنْ تَرْحَضُوهَا أَبَداً وَ أَنَّى تَرْحَضُونَ قُتِلَ سَلِیلُ خَاتَمِ النُّبُوَّهِ وَ مَعْدِنِ الرِّسَالَهِ وَ سَیِّدُ شَبَابِ اهل الْجَنَّهِ وَ مَلَاذُ حَرْبِکُمْ وَ مَعَاذُ حِزْبِکُمْ وَ مَقَرُّ سِلْمِکُمْ وَ آسِی کَلْمِکُمْ وَ مَفْزَعُ نَازِلَتِکُمْ وَ الْمَرْجِعُ إِلَیْهِ عِنْدَ مُقَاتَلَتِکُمْ- وَ مَدَرَهُ حُجَجِکُمْ وَ مَنَارُ مَحَجَّتِکُمْ أَلَا سَاءَ مَا قَدَّمَتْ لَکُمْ أَنْفُسُکُمْ وَ سَاءَ مَا تَزِرُونَ لِیَوْمِ بَعْثِکُمُ فَتَعْساً تَعْساً وَ نَکْساً نَکْساً لَقَدْ خَابَ السَّعْیُ وَ تَبَّتِ الْأَیْدِی وَ خَسِرَتِ الصَّفْقَهُ وَ بُؤْتُمْ بِغَضَبٍ مِنَ الله* وَ ضُرِبَتْ عَلَیْکُمُ الذِّلَّهُ وَ الْمَسْکَنَهُ أَ تَدْرُونَ وَیْلَکُمْ أَیَّ کَبِدٍ لِمُحَمَّدٍ ص فَرَثْتُمْ وَ أَیَّ عَهْدٍ نَکَثْتُمْ وَ أَیَّ کَرِیمَهٍ لَهُ أَبْرَزْتُمْ وَ أَیَّ حُرْمَهٍ لَهُ هَتَکْتُمْ وَ أَیَّ دَمٍ لَهُ سَفَکْتُمْ لَقَدْ جِئْتُمْ شَیْئاً إِدًّا تَکادُ السَّماواتُ یَتَفَطَّرْنَ مِنْهُ وَ تَنْشَقُّ الْأَرْضُ
وَ تَخِرُّ الْجِبالُ هَدًّا لَقَدْ جِئْتُمْ بِهَا شَوْهَاءَ صَلْعَاءَ عَنْقَاءَ سَوْدَاءَ فَقْمَاءَ خَرْقَاءَ کَطِلَاعِ الْأَرْضِ أَوْ مِلْ‌ءِ السَّمَاءِ أَ فَعَجِبْتُمْ أَنْ تُمْطِرَ السَّمَاءُ دَماً وَ لَعَذابُ الْآخِرَهِ أَخْزى وَ هُمْ لا یُنْصَرُونَ- فَلَا یَسْتَخِفَّنَّکُمُ الْمَهَلُ فَإِنَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَا یَحْفِزُهُ الْبِدَارُ وَ لَا یُخْشَى عَلَیْهِ فَوْتُ النَّارِ کَلَّا إِنَّ رَبَّکَ لَنَا وَ لَهُمْ لَبِالْمِرْصادِ ثُمَّ أَنْشَأَتْ تَقُولُ
مَا ذَا تَقُولُونَ إِذْ قَالَ النَّبِیُّ لَکُمْ مَا ذَا صَنَعْتُمْ وَ أَنْتُمْ آخِرُ الْأُمَمِ
بِأَهْلِ بَیْتِی وَ أَوْلَادِی وَ تَکْرِمَتِی مِنْهُمْ أُسَارَى وَ مِنْهُمْ ضُرِّجُوا بِدَمٍ
مَا کَانَ ذَاکَ جَزَائِی إِذْ نَصَحْتُ لَکُمْ أَنْ تَخْلُفُونِی بِسُوءٍ فِی ذَوِی رَحِمِی
إِنِّی لَأَخْشَى عَلَیْکُمْ أَنْ یَحُلَّ بِکُمْ مِثْلُ الْعَذَابِ الَّذِی أَوْدَى عَلَى إِرَمٍ
ثُمَّ وَلَّتْ عَنْهُمْ- قَالَ حِذْیَمٌ فَرَأَیْتُ النَّاسَ حَیَارَى قَدْ رَدُّوا أَیْدِیَهُمْ فِی أَفْوَاهِهِمْ فَالْتَفَتَ إِلَیَّ شَیْخٌ فِی جَانِبِی یَبْکِی وَ قَدِ اخْضَلَّتْ لِحْیَتُهُ بِالْبُکَاءِ وَ یَدُهُ مَرْفُوعَهٌ إِلَى السَّمَاءِ وَ هُوَ یَقُولُ بِأَبِی وَ أُمِّی کُهُولُهُمْ خَیْرُ کُهُولٍ وَ نِسَاؤُهُمْ خَیْرُ نِسَاءٍ وَ شَبَابُهُمْ خَیْرُ شَبَابٍ وَ نَسْلُهُمْ نَسْلٌ کَرِیمٌ وَ فَضْلُهُمْ فَضْلٌ عَظِیمٌ ثُمَّ أَنْشَدَ
کُهُولُکُمْ خَیْرُ الْکُهُولِ وَ نَسْلُکُمْ إِذَا عُدَّ نَسْلٌ لَا یَبُورُ وَ لَا یَخْزَى
فَقَالَ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ یَا عَمَّهِ اسْکُتِی فَفِی الْبَاقِی مِنَ الْمَاضِی اعْتِبَارٌ وَ أَنْتِ بحمدالله عَالِمَهٌ غَیْرُ مُعَلَّمَهٍ فَهِمَهٌ غَیْرُ مُفَهَّمَهٍ إِنَّ الْبُکَاءَ وَ الْحَنِینَ لَا یَرُدَّانِ مَنْ قَدْ أَبَادَهُ الدَّهْرُ فَسَکَتَتْ- ثُمَّ نَزَلَ ع وَ ضَرَبَ فُسْطَاطَهُ وَ أَنْزَلَ نِسَاءَهُ وَ دَخَلَ الْفُسْطَاط[2]
وای بحال ما ابرای روزی ک بگن امام زمان تنها بود