بهترین منبع برای شناخت شخصیت قمر بنی‌هاشم، عباس بن علی حضرت ابوالفضل (ع)، سخنان امامان معصوم (ع) درباره ایشان است. زیارت‌نامه‌هایی که به زیارت‌نامه‌های «مأثوره» شهرت دارد، مرجع اساسی برای آگاهی یافتن از امتیازات و ویژگی‌های حضرت ابوالفضل (ع) است.
برای حضرت عباس بن علی (ع) چند زیارت‌نامه از اهل‌بیت (ع) وجود دارد. هنگامی که امام صادق (ع) به زیارت مرقد عموی خویش حضرت ابوالفضل رفتند، به ابوحمزه ثمالی زیارت‌نامه‌ای آموزش دادند.
امام زمان حضرت مهدی عجالله تعالیفرجهالشریف نیز خطاب به ابومنصور بن عبدالمنعم بن نعمان بغدادی، زیارت‌نامه‌ای را برای شهیدان کربلا نوشتند که به زیارت ناحیه مقدسه ویژه زیارت شهیدان کربلا مشهور است.
در فرازی از این زیارت‌نامه درباره حضرت عباس (ع) چنین آمده است:
«السلام علی العباس بن امیرالمومنین المواسی أخاه بِنَفسِهِ، الا 'خذ لِغَدِهِ مِن أمسهِ الفادی له، الواقی. السّاعی الیه بمائه، المَقطُوعه یداه، لَعَنَ الله قاتلیه یزیدبن وقاد و حکیم بن الطفیل الطائی[1]»
در این زیارت‌نامه بسیار مهم و با ارزش و روشنگری که از ناحیه مقدسه صادر شده است، برخی امتیازات حضرت ابوالفضل العباس (ع) یادآوری شده است
«سلام بر عباس، فرزند امیرمومنان که جان خویش را در راه برادرش داد، از دیروزش برای فردایش توشه برگرفت، در راه برادر جانبازی کرد و خود را فدایش کرد، از او حفاظت و خود را سپر بلایش کرد، برای او آب آورد، دست هایش قطع شد. خداوند قاتلانش، یزید بن وقاد و حکیم بن طفیل طائی، را لعنت کند.»
در این زیارت‌نامه بسیار مهم و با ارزش و روشنگری که از ناحیه مقدسه صادر شده است، برخی امتیازات حضرت ابوالفضل العباس (ع) یادآوری شده است. متن این زیارت سندی مکتوب از حضرت ولی‌عصر قائم آل محمد (ع) درباره ابعاد شخصیت عموی خویش حضرت عباس (ع) است.
دقت در این کلام امام معصوم (ع)، جایگاه بلند و بی‌نظیر حضرت ابوالفضل العباس (ع) را آشکار می کند. امام حسین (ع) به حضرت ابوالفضل (ع) می‌فرماید: «جانم فدایت!»
مواسات و جانبازی
مواسات به معنای کمک، همیاری، همکاری و مساعدت است. در این زیارت‌نامه مهدوی، حضرت ابوالفضل با وصف زیبای «المواسی اخاه بنفسه» ستوده شده‌اند و امام زمان (عج) برایشان درود فرستاده‌اند. کسی که برادرش را با جانش یاری و کمک کرد. مواسات با جان، بالاترین و باارزش‌‌ترین نوع مواسات است و فراتر از مواسات و کمک مالی، زبانی، قلمی و قلبی است. این سطح از ایمان و وفاداری در حضرت ابوالفضل (ع)، بی‌نظیر و نمونه است. البته این ارتباط صمیمی و عارفانه متقابل بود. در فرمان امام حسین (ع) به برادرش حضرت عباس (ع) برای گفت‌وگو با دشمنان به‌منظور گرفتن مهلت تا روز عاشورا چنین آمده است: «یا عباس اِرکب بِنَفسی أنتَ یا أخی!؛[2] ای عباس! برخیز جانم فدایت ای برادر!»
دقت در این کلام امام معصوم (ع)، جایگاه بلند و بی‌نظیر حضرت ابوالفضل العباس (ع) را آشکار می کند. امام حسین (ع) به حضرت ابوالفضل (ع) می‌فرماید: «جانم فدایت!»
آخرت گرایی
امام مهدی (عج) در این زیارت‌نامه، صفت «الا 'خذ لِغَدِهِ من أمسِهِ» را برای عباس بن علی (ع) آورده‌اند؛ از دیروز برای فردایش توشه برداشت. رهایی از دنیاگرایی و وسوسه‌های شیطانی و سودجویی‌های گوناگون و قرار دادن دنیا زیر پای خویش برای تأمین آخرت و فردای برتر، از امتیازات حضرت ابوالفضل (ع) بوده است.
فدایی اسلام و ولایت
امتیاز «الفادی له» نشان دهنده اوج ایثار است. حضرت ابوالفضل (ع) در راه ولایت و اطاعت از امام زمانش، همه سرمایه‌اش را که عمر و جان خویش بود، فدا کرد.
حفاظت و پاسداری
«الواقی» به معنای حمایت کننده و پشتیبان و پاسدار و نگه‌دارنده است. حضرت ابوالفضل(ع) حامی و پشتیبان برادر خویش، رهبر قیام عاشورا و انقلاب کربلا بود. او در حمایت و پشتیبانی از امام حسین (ع) هرگز کوتاهی نکرد.
سقای کربلا
«السّاعی الیه بمائِهِ» ویژگی دیگر حضرت ابوالفضل (ع) است که در زیارت ناحیه مقدسه بیان شده است؛ ایشان کوشش کرد آب برای ولی‌عصر خویش بیاورد؛ بنابراین آب آورنده و تلاشگر و کوشنده برای سقایت و آب رسانی به امام حسین (ع) و اهل‌بیت (ع) بود.
تقدیم دو دست در راه خدا
حضرت ابوالفضل (ع) در کلام امام مهدی (عج) «المقطوعه یَداهُ» توصیف شده است. فداکاری در راه خدا تا قطع دستان، در کارنامه حضرت ابوالفضل (ع) وجود دارد.
در زیارت ناحیه مقدسه که از سوی امام زمان -(عج) صادر شده، حضرت ابوالفضل (ع) به‌عنوان اسوه حسنه در ولایتمداری، فداکاری، جانبازی و پاسداری معرفی شده است. امام زمان (ع) در این زیارت‌نامه در شش جمله، شش ویژگی بارز حضرت ابوالفضل (ع) را نام برده و ابعاد گوناگون شخصیت الهی ایشان را معرفی کرده‌اند.
با سلام و تشکر، اجرتان با همان ذوات مقدس؛ امام حسین و حضرت صاحب الزمان و حضرت ابوالفضل علیهم السلام. با پوزش عرض میکنم که چند جا بعد از نام مقدس امام زمان علیه السلام عجل الله تعالی فرجه الشریف، لام "عجل" حذف شده، ضمن این که در دو سه مورد بعد از اهل البیت علیهم السلام، به جای "علیهم" که جمع است "علیه" قید شده. چون تکرار شده بود گفتم شاید تذکرش برای عزیزان مفید باشد. اجرتان با اهل البیت علیهم السلام.
ممنون تصحیح شد
با سلام و تشکر، اجرتان با همان ذوات مقدس؛ امام حسین و حضرت صاحب الزمان و حضرت ابوالفضل علیهم السلام. با پوزش عرض میکنم که چند جا بعد از نام مقدس امام زمان علیه السلام عجل الله تعالی فرجه الشریف، لام "عجل" حذف شده، ضمن این که در دو سه مورد بعد از اهل البیت علیهم السلام، به جای "علیهم" که جمع است "علیه" قید شده. چون تکرار شده بود گفتم شاید تذکرش برای عزیزان مفید باشد. اجرتان با اهل البیت علیهم السلام.