در این‌که سر امام حسین علیه‌السلام کجا دفن شده است.
منابع تاریخی شیعه و سنی گزارش‌های گوناگونی آورده‌اند تا آنجا که شش قول دراین‌باره گفته شده است:
سر به بدن ملحق و در کربلا دفن شده است. این قول مشترک میان شیعه و سنی است. علمای شیعه، از جمله شیخ صدوق (متوفای 381 ق)، سید مرتضی (متوفای 436 ق)، فتال نیشابوری (متوفای 508 ق)، ابن نما حلی، سید ابن طاووس (متوفای 664 ق) شیخ بهایی و مجلسی این قول را بیان کرده‌اند.
شیخ صدوق و پس از او، فتال نیشابوری دراین‌باره می‌نویسند: علی بن حسین (ع) همراه زنان (از شام) خارج شد و سر حسین علیه‌السلام را به کربلا بازگرداند.[1]
سید مرتضی دراین‌باره می‌گوید: روایت کرده‌اند که سر امام حسین (ع) با جسد در کربلا دفن شد.[2]
ابن شهرآشوب بعد از نقل سخن فوق از سید مرتضی، از قول شیخ طوسی نقل کرده است که به همین سبب (ملحق کردن سر امام به بدن و دفن آن) زیارت اربعین (از جانب امامان (ع)) توصیه شده است.[3]
ابن نمای حلی نیز نگاشته است: آنچه از اقوال بر آن می‌توان اعتماد کرد، آن است که بعد از آن‌که سر امام در شهرها گردانده شد، به بدن بازگردانده شد و با جسد دفن شد.[4]
سید ابن طاووس نوشته است: اما سر حسین (ع)، روایت شده که سر برگردانده شد و در کربلا با جسد شریفش دفن شد و عمل اصحاب بر این معنا بوده است.[5]
علامه مجلسی، یکی از جنبه‌های استحباب زیارت امام حسین (ع) را در روز اربعین، الحاق سرهای مقدس به اجساد توسط علی بن حسین (ع) بیان کرده است.[6] وی در جای دیگر بعد از نقل اقوال دیگر دراین‌باره می‌نویسد: مشهور بین علمای امامیه آن است که سر امام همراه بدن دفن شده است.[7]
برخی اندیشمندان اهل تسنن نیز این قول را بیان کرده‌اند:
ابوریحان بیرونی (متوفای 440 ق) دراین‌باره می‌نویسد: و فی العشرین ردّ راس الحسین (ع) الی مجثمه حتی دفن مع جثته...؛ در روز بیستم (صفر)، سر حسین (ع) به بدنش ملحق و با آن دفن گردید.[8]
قرطبی (متوفای 671 ق) می‌نویسد: امامیه می‌گویند که سر حسین (ع) پس از چهل روز به کربلا بازگردانده و به بدن ملحق شد و این روز نزد آنان معروف است و زیارت در آن روز را زیارت اربعین می‌نامند.[9]
قزوینی نیز نگاشته است: روز اول ماه صفر، عید بنی‌امیه است، چون در آن روز، سر حسین (ع) را به دمشق وارد ساختند و در روز بیستم آن ماه، سر ایشان به بدن، بازگردانده شد.[10]
مناوی (متوفای 1031 ق) نوشته است: امامیه می‌گویند: پس از چهل روز از شهادت، سر به بدن بازگردانده شد و در کربلا دفن شد.[11]
در مورد اربعین اول بیشتر بخوانید:
در کنار قبر امیرالمؤمنین (ع)؛[12]
بسیاری از زیارات مشترک امیرالمؤمنین و اباعبدالله (ع) مهر تأییدی بر این نظر هستند، مانند زیارت ششم مطلقه امیرالمؤمنین که در انتها زیارت عاشورا و بعد از آن دعای علقمه وارد شده است.
مسجد رقه در کنار فرات
بقیع نزد قبر مادرش فاطمه (ع)
دمشق (مقام رأس الحسین یا مقامی دیگر در کنار محل اقامت اسرای اهل‌بیت (ع))
قاهره.[13]
بررسی و تأمل در این اقوال، این نتیجه را در بردارد که دیدگاه اول، یعنی الحاق سر به بدن، مشهور و مورد اعتماد و عمل علمای شیعه است، از این رو این قول قابل اعتنا و پذیرش است و بنا بر گزارش‌های تاریخی این الحاق در روز بیستم صفر سال 61 بوده است. بنا بر قول مشهور، این کار توسط امام زین‌العابدین (ع) صورت گرفته است.[14]
3.jpg)
بسم رب الح س ی ن .لبیک یا حسین