شهادت امیرالمؤمنین (ع)
امام المتقین امیرالمؤمنین (ع) در شب بیست و یکم ماه رمضان مقارن طلوع فجر به شهادت رسید، در حالى که از سن مبارک حضرتش 63 سال گذشته بود.[1] در بیستم ماه رمضان اثرات سم در پاهاى مبارک امیرالمؤمنین (ع) ظاهر شد و پاهاى مبارک ورم کرد.[2] در شب بیست و یکم اثر زهر بر بدن مبارک امیرالمؤمنین (ع) بسیار شد. حضرت فرزندان و اهل بیت خود را جمع کرد و با آن‌ها وداع نمود و وصیت‌های خود را فرمود. در آن شب هر چه خوردنى و آشامیدنى آوردند تناول نفرمود، ولب‌هاى مبارکش به ذکر خدا حرکت می‌کرد و مانند مروارید عرق از پیشانى نازنینش می‌ریخت و با دست مبارک خود آن را بر طرف می‌کرد.
به امام مجتبى (ع) فرمود: تو را به برادرت حسین (ع) وصیت می‌کنم. به فرزندان دیگر که از فاطمه زهرا (س) نبودند، فرمود: شما را وصیت می‌کنم به اطاعت از حسن و حسین. سپس فرمودند: «خداوند شما را صبر نیکو کرامت فرماید. امشب از میان شما می‌روم و به حبیب خود محمد مصطفى (ص) ملحق می‌شوم چنانچه مرا وعده داده است». صداى گریه از اهل بیت بلند شد. آنگاه دستوراتى در مورد غسل، کفن، نماز و محل دفن به امام مجتبى (ع) فرمودند و با امام حسین (ع) و حضرت زینب (س) کلماتى از کربلا فرمودند.
بعد از وداع با همگان دست و پاى مبارک را به طرف قبله کشیدند و فرمودند: «اشهد ان لا اله الا الله وحده لا شریک له و اشهد ان محمدا عبده و رسوله»  و چشمان مبارک را بستند و بهشت را به قدوم خویش مبارک فرمودند.
صداى شیون و گریه از خانه آن حضرت بلند شد. اهل کوفه که باخبر شدند، صداى شیون و ناله از تمامى شهر برخواست، مانند روزى که پیامبر (ص) از دنیا رفتند. در آن شب آفاق آسمان متغیر گشت و زمین لرزید و صداى تسبیح و تقدیس فرشتگان از هوا شنیده شد.
سپس مشغول غسل آن حضرت شدند. بعد از غسل و کفن، امام حسن و امام حسین (ع) پشت سر تابوت را همان‌طور که حضرت فرموده بودند برداشته، جلو تابوت خودش حرکت می‌کرد تا در مکانى فرود آمد.
بعد از نماز بر آن حضرت توسط امام مجتبى (ع)، مقدارى از زیر تابوت را کندند و قبرى آماده یافتند که داخل آن لوحى مسى یا سفالى بود و بر آن نوشته شده بود: «بسم الله الرحمن الرحیم، این قبرى است که نوح پیامبر براى بنده صالح خدا على بن ابى طالب حفر نمود است». بدن مطهر آن حضرت را دفن نمودند و حسب وصیت آن حضرت، قبر مطهرش ‍ را مخفى نمودند تا در زمان هارون بر همگان معلوم شد.
فرزندان آن حضرت از همسران مختلف 28 دختر و پسرند[3] 5 نفر آن‌ها اولاد حضرت صدیقه طاهره فاطمه زهرا (س) هستند که عبارتند از امام حسن و امام حسین و زینب کبرى وام کلثوم و حضرت محسن (ع) که در دوران حمل در شش ماهگى توسط منافقین در ماجراى هجوم به خانه امیرالمؤمنین (ع) به شهادت رسید. حضرت عباس (ع) و جعفر و عثمان و عبد الله در کربلا به شهادت رسیدند، که مادرشان ام البنین است. بقیه اولاد حضرت از همسران دیگر هستند.
وقتى خبر شهادت امیرالمؤمنىن (ع) به عایشه رسید چنان خوشحال شد که بى اختیار شعرى خواند و سپس گفت: چه کسى على را کشت؟ جواب دادند: ابن ملجم. گفت: خاک بر دهانش مباد (کنایه از اینکه خوب کارى کرد).[4]
در شب 21 ماه رمضان حضرت عیسى بن مریم (ع) به آسمان برده شد[5]؛ و در همین شب حضرت موسى بن عمران و یوشع بن نون (ع) رحلت نمودند.[6]